توحید و عدل

آیاتی قرآنی دال بر عدل الهی

آیاتی که در قرآن به مسئله عدالت اشاره دارد، فراوان است. برخی از آیات به دلالت مطابقی، تعدادی نیز به دلالت التزامی و برخی دیگر هم به دلالت تضمّنی بر عدل الاهی دلالت می کنند که به برخی از آنها اشاره می کنیم:

۱. "ذلِکَ بِما قَدَّمَتْ أَیْدیکُمْ وَ أَنَّ اللَّهَ لَیْسَ بِظَلاَّمٍ لِلْعَبید"؛ [۱] این [عقوبت ] به خاطر کار و کردار پیشین شما است، [و گرنه ] خداوند هرگز نسبت به بندگان [خود] بیدادگر نیست(یعنی به عدالت رفتار می کند).

۲. "شَهِدَ اللَّهُ ادامه مطلب

حسن و قبح عقلی در قرآن

اصل حسن و قبح عقلی در كلام عدلیه جایگاه برجسته‎ای دارد، و به عنوان مبنا و شالودة بحث‎های عدل در كلام اسلامی به شمار می‎رود. بدین جهت، متكلمان عدلیه در آغاز مبحث عدل الهی به بحث دربارة این اصل پرداخته‎اند.

تبیین قاعدة حسن و قبح عقلی

مفاد قاعدة حسن و قبح عقلی دو چیز است:

۱. افعالی كه از فاعل‎های آگاه و مختار صادر می‎شوند در نفس الامر از دو قسم بیرون نیستند، یا صفت حسن و یا صفت قبح (مقام ثبوت).

۲. عقل انسان به طور مستقل ادامه مطلب

اقسام هفت گانه شرک و مشرکین در فرهنگ قرآن

اول: شرک در آفرینش

مجموعه جهان هستی آفریده خدای یکتاست و بهترین نشانه آن هماهنگی کامل این نظام است :

لوکان فیهما الهة الا الله لفسدتا(۱)؛ اگر در زمین و آسمان خدایانی می بودند ، نظام هر دو فرو می ریخت .

بشریت در طول تاریخ با همه اختلاف هایی که در آیین ها ، اعتقادها و سنت ها داشته است ، اغلب در این موضوع هم داستان بوده اند که آفریننده جهان هستی یکی است حتی اکثر مشرکانی که خدایان متعددی را می پرستیدند ، به « توحید درخالقیت » که ادامه مطلب

آیه «قُلْ إِنَّ اللَّهَ یضِلُّ مَنْ یشاءُ وَ یهْدِی إِلَیهِ مَنْ أَنابَ» (رعد:۲۷) و عدل الهی

ترجمه آیه فوق این است كه: «بگو در حقیقت خداست كه هر كس را بخواهد بی‌راه می‌گذارد و هر كس را كه (به سوی او) بازگردد به سوی خود راه می‌نماید.» و آیاتی دیگر در قرآن وجود دارد كه انسان را مختار می‌داند. إِنَّا هَدَیناهُ السَّبِیلَ إِمَّا شاكِراً وَ إِمَّا كَفُوراً(۱) ما راه را به او نشان دادیم، یا سپاسگزار خواهد بود یا نا سپاس. با توجه به این دو آیه، همیشه اعمال و كردار انسان نتایج و ثمرات و بازتاب خاصی دارد. از جمله اینكه. اگر عمل نیك باشد، نتیجۀ ادامه مطلب

آثار و فواید اعتقاد به توحید از دیدگاه قرآن

اعتقاد به توحید یكی از اصول دین اسلام به شمار می رود، و این توحید نه تنها در دین اسلام یك مسأله مهم است، بلكه این اصل رشته پیوند بین تمام ادیان آسمانی است، به طوری كه اولین دعوت انبیاء الهی به این اصل بوده است و تا آخر هم همه دستورات و قوانین دینی، آمیخته و مُبتنی بر این اصل می باشد و اینكه اگر كسی اعتقاد به خداوند متعال نداشته باشد نمی توان او را دیندار یا مسلمان نامید .

پس اعتقاد به چنین اصلی نمی تواند بدون آثار باشد، بلكه سر منشأ تمام ادامه مطلب

چگونگی دلالت « الحمد للّه رب العالمین» بر توحید ذاتی ، صفاتی و افعالی

در پاسخ به این پرسش به عنوان مقدمه اشاره ای به تعریف حمد و معانی توحید ذاتی، صفاتی و افعالی و تفاوت معانی آن ها در نزد متكلمین و فلاسفه و عرفا می كنیم و سپس به چگونگی دلالت این آیه بر اقسام توحید می پردازیم.

تعریف حمد: كلمه حمد به معنای ثنا و ستایش در برابر عمل جمیلی است كه ثناشونده به اختیار خود انجام داده است.(۱)

اقسام توحید: متكلمین و فلاسفه بحث اقسام توحید را از توحید در ذات شروع می كنند و به توحید صفاتی و سپس افعالی ختم می كنند. مراد ادامه مطلب

توحید در قرآن و كتابهای دیگر آسمانی

با توجه به آیات قرآن کریم همه کتابهای آسمانی برای درس توحید نازل شده اند، پس هیچ فرقی بین آنها نیست، چون همه از لوح محفوظ اخذ شده اند (بروج،۲۱ـ۲۲) و این كتابهای واحد، بر تمام انبیاء نازل شده است (بقره، ۲۱۲) و همه این كتابها، تصدیق كننده همدیگر هستند. (مائده، ۵۱ـ۴۶)، همه این مطالب دلالت دارد بر این كه همه ادیان، ایمان واحدی را دنبال می كنند. این سوالی است که ممکن است برای برخی ایجاد شود.

داشتن ایمان و مورد قبول بودن‌ عقاید و روش‌های گوناگون آن، ادامه مطلب

سورۀ توحید و ماهیت وجودی خداوند

برای روشن شدن مطلب لازم است به نكاتی اشاره شود:

۱ـ ماهیت و اقسام آن: ماهیت یك كلمه عربی است، مخفف «ماهوّیت» است. كلمه ماهو به معنای «چیست او» با یاء (به اصطلاح ادبی) مصدریه و تاء مصدریه «ماهویت» شده و با تخفیف «ماهیت» شده است. پس ماهیت یعنی «چیست اوئی» یا «چیستی».(۱)

این ماهیت در اصطلاح دو معنی دارد. ۱ـ معنای اخص، همان است كه در جواب از چیستی یك شیء واقع می‌شود، ماهیت به این معنی در مقابل وجود است، و خداوند به این معنی ماهیت ندارد چون ادامه مطلب

قرآن و توحید در ادیان مختلف

ادیان به دو دسته‌ی آسمانی و غیر آسمانی تقسیم می شود. ادیان غیر آسمانی مانند هندوئیسم ، بودیسم، شینتو، كنفوسیوس و امثال اینها منشاء الهی و آسمانی ندارند و لذا اسم دیگر آنها ادیان غیر توحیدی می باشد. در این ادیان مسئله توحید و یگانه پرستی جایگاهی ندارد. بلكه محور و اساس اعتقادات آنها مبتنی بر بت پرستی یا انسان پرستی یا حیوان پرستی و امثال اینها می باشد و هیچ آموزه ای در رابطه با خدای واحد در این ادیان وجود ندارد.

اما ادیان آسمانی كه به ادامه مطلب

تبرک در قرآن و احادیث

یکی از اموری که وهابیت در آن سرگردان شده و به علت برنتابیدن آن مسلمانان را متهم به کفر و شرک نموده مسئله تبرّک است.

تبرّک از ماده «برک» و «برکت» گرفته شده و برکت در لغت به معنای نماء و زیاد شدن است و تبریک به دعاکردن به برکت گفته می‌شود.[۱] در شرع مقدس اسلام برکت به ثبوت خیر الهی در چیزی را گوید و مبارک هم هر چیزی است که دارای چنین خیری باشد.ادامه مطلب