جهاد و سیاست

بررسی نظریه حکومت دینی ;با مروری بر آیات، روایات و نظریات اندیشمندان شیعه

نظریه حکومت دینی به معنای حاکمیت قوانین الهی که اجرای آن توسط حاکمان مأذون از طرف خداوند صورت می گیرد از نظر پیشینه تاریخی به چه زمانی بازمی گردد؟ آیا تاریخچه نظریه حکومت دینی از جهت تئوریک (نه تحقق خارجی) امری نو ظهور و جدید است یا سابقه دیرینه ای در تاریخ حیات بشری دارد؟

با توجه به پیروزی انقلاب اسلامی در ایران، به عنوان نماد خارجی اندیشه حکومت دینی، بررسی تاریخچه حکومت دینی از نظر تئوریک ضروری به نظر می رسد.

برای پاسخ به این پرسش ادامه مطلب

اصول انسانی و اخلاقی جنگ و جهاد در قرآن

اشاره:

اسلام دین رحمت و عطوفت است و منادی نوع دوستی. عدم تجاوز از حدود الهی و دعوت به اسلام و صلح طلبی، رعایت عهد و برخورد انسانی با اسیران وادامه مطلب نمونه هایی از ماهیت دینِ مهر است. اما همه اینها نه نشانه سازش و تسلیم كه آیتِ اقتدارند. صبر و صلح تا زمان عدم تعرض بیگانه است و اگر پای تهدید و تعرض به میان آمد، تكلیف می شود جهاد و ناسازگاری. در جنگ با كفر ضرورت دعوت به اسلام از سر حكمت و اندرز و موعظه به حسنه و مناظره نیكو را به عنوان ادامه مطلب

شاخصه های قرآنی حکومت ازدیدگاه شهید مطهری

استاد شهید مطهری از زوایای گوناگونی به مسائل و موضوعات دینی و قرآنی پرداخته است. موضوعاتی همچون ساختار و شاکله دین، منشأ الهی دین، علل گرایش به دین یا اعراض از آن و رابطه دین و حکومت از جمله موضوعاتی است که می توان در مباحث ایشان مورد مطالعه و بررسی قرار داد، ولی دراین نوشتار نگارنده می کوشد رویکرد شهید مطهری به حکومت دینی و خاستگاه قرآنی آن را مورد بررسی و کنکاش قرار دهد.

 تعریف حکومت

حکومت از واژه حکم برگرفته شده است و ادامه مطلب

نظام سیاسی اسلام از دیدگاه قرآن

حکومت، یکی از نیازهای اساسی بشر می باشد و قرآن به عنوان کامل ترین کتاب آسمانی، در زمینه تشکیل حکومت اسلامی دارای نظریه هایی ا ست تا به این نیاز اساسی انسان پاسخ گوید.

شاید بررسی مفهوم دولت در قرآن یکی از مشکل ترین مفاهیم باشد؛ زیرا مقابل رأی غالب مسلمانان که اسلام را مجموعه ای از دین و دولت می دانند، برخی از اندیشمندان مسلمان وجود هر گونه نظریه دولت در اسلام را انکار می کنند. از این رو نخستین پرسشی که هر پژوهشگر نظام سیاسی با آن مواجه می ادامه مطلب

جایگاه قانون و قانون گرایی در قرآن

متن

اصطلاح «جامعه مدنی» با «قانون گرایی» و «قانونمداری» یکسان انگاشته می شود. هر چند کلیّت این تساوی مورد تردید واقع شده، اما بدون شک، قانون یکی از مؤلفه های جامعه مدنی می باشد. از آن جا که زیربنای جامعه مدنی، عقلانیّت بشری بوده و بر انسان محوری تکیه خاص دارد، قانون موردپسند آن هم، صبغه بشری دارد. طرح چنین تزی در جامعه اسلامی که همه قوانین آن منشأ الهی دارد، جای تأمّل است. جامعه اسلامی (همانند همه جوامع دیگر) برای حفظ نظم و ادامه مطلب

تفکر سیاسی در قرآن

قرآن کریم صد و چهارده سوره دارد. طبق آماری که از روایات ترتیب نزول سوره‌ها به دست آمده است، هشتاد و شش سوره مکی و بیست و هشت سوره مدنی است. [۱]

در اینکه به چه سوره‌ای مکی و به چه سوره‌ای مدنی گفته می‌شود، اختلاف نظر است. معیار زمان ، معیار مکان ، معیار خطاب و محتوا و معیار سماع و نص، از جمله معیارهایی است که توسط پژوهشگران علوم قرآنی مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. [۲]

در این مکتوب معیار زمان مورد پذیرش قرار گرفته است؛ یعنی آیاتی که ادامه مطلب

آیاتی درباره حکومت

در قرآن کریم، موضوع حکومت «الله » در مقابل حکومت «طاغوت » در سطحی وسیع مطرح گردیده و انبیاء و شرایع آمده اند تا حکومت طاغوت را در هم شکنند و حکومت «الله » را جهان شمول نمایند.و جایگزینی حکومت «الله » به جای حکومت «طاغوت » به آن است که کسانی که جنبه الهی دارند و با نام خلیفه الله فی الارض مطرح اند، حکومت کنند و دست طاغوت را از حاکمیت کوتاه سازند.

تمامی انبیای عظام به حکم نبوت و خلافت الهی، حق حاکمیت دارند و پیامبرانی که امکانات برایشان ادامه مطلب

اثبات حکومت در قرآن و سنّت

‏‏قرآن و تشکیل حکومت عادلانه‏

‏‏گرچه این سخن را هر کس درست ببیند و در اطراف آن فکر کند خواهد پذیرفت و بشر هر چه زورمند باشد و دارای قدرت و سلطنت باشد عقل حکم او را حق نمی داند و بی جهت نمی پذیرد و سلطنت و حکومت او را ظالمانه و بیخردانه می داند. ولی ما از گفته های خدا در اینجا گواه می آوریم تا حال این حکمها و حکومتها روشن شود اینک گواه از قرآن خدا سورۀ مائده آیۀ ۴۴ ‏‏وَ مَن لَّمْ یَحْکُمْ بِمٰآ أَنْزَلَ الله فَأُولـٰئِکَ هُمُ ادامه مطلب

جهاد اقتصادی از منظر قرآن و روایات (قسمت دوم)

نویسنده در شماره ی قبل در مورد مفهوم جهاد، اقتصاد و فعالیت اقتصادی از دیدگاه قرآن و روایات و بایدها و نبایدهای آن، مطالبی را مطرح کرده است. در ادامه، نبایدها و دیگر مباحث را در موضوع «جهاد اقتصادی از منظر قرآن و روایات» می خوانید.

احتکار

ای کسانی که ایمان آورده اید! بسیاری از دانشمندان و راهبان (با سوء استفاده از موقعیت خود)، اموال مردم را به ناحق می خورند و آنان را از راه خدا باز می دارند. و کسانی که طلا و نقره می اندوزند و ادامه مطلب

جهاد اقتصادی از منظر قرآن و روایات (قسمت اول)

مفهوم جهاد

کلمه ی جهاد معمولاً به نوعی تلاش مقدس اطلاق می شود و یکی از کلماتی است که در گفتمان دینی ما معنا پیدا می کند و همیشه صبغه ی تقدس را در درون خودش دارد.

مفهوم اقتصاد

اقتصاد از ریشه ی قصد به معنی راستی راه است.

اقتصاد در لغت به دو معنی است. یکی از آن دو، پسندیده است که حد وسط و میانه افراط و تفریط است مانند جود که حد وسط اسراف و بخل محسوب می شود یا شجاعت که حد وسط تهور و ترس است و به همین معنی در قرآن به ادامه مطلب