شان نزول

توضیحاتی درباره شأن نزول

آیات قرآن، به تدریج و در مدتی طولانی نازل شده اند. یکی از مسائل مهمی که با تدریجی بودن نزول قرآن ، ارتباطی تام دارد، بحث سبب نزول یا شأن نزول است. آیات قرآن کریم به طور کلی به دو دسته تقسیم می گردند:

۱ . آیاتی که بدون سبب خاص و برای هدایت و ارشاد عموم مردم نازل شده اند.

۲ . آیاتی که نزول آن ها بنا به انگیزه ای خاص بوده است.

بسیاری از آیات و یا سور قرآن ناظر به حوادث و اتفاقاتی بوده است که در طول مدت بعثت پیامبر به وقوع پیوسته یا سؤالی از ادامه مطلب

شأن نزول آیه سَأَلَ سَائِلٌ بِعَذَابٍ وَاقِعٍ (معارج : ۱)

بسیاری از مفسران و محدثان در شأن نزول آیه یاد شده گفته اند: هنگامی كه رسول گرامی خدا ـ صلی الله علیه و آله ـ طبق وحی الهی حضرت علی ـ علیه السلام ـ را در روز غدیر خم به جانشینی خود منصوب كرد، درباره او گفت:

«مَن كُنتُ مَولاهُ فَعَلِی مَولاهُ. هر كس من مولی و ولی او هستم، علی مولی و ولی او است»

چیزی نگذشت كه موضوع غدیر خم در شهرها و مناطق منتشر شد.

شخصی به نام نعمان بن حارث فهری خدمت پیامبر اكرم ـ صلی الله علیه و آله ـ رسید و عرض كرد: تو ادامه مطلب

شأن و زمان نزول آیه‌ اول سوره‌ مباركه‌ فتح

سوره‌ مباركه‌ فتح چهل و هشتمین سوره‌ قرآن و از سوره های مدنی و دارای ۲۹ آیه است. این سوره چنانكه از نامش پیداست، پیام‌آور فتح و پیروزی است. پیروزی بر دشمنان اسلام، پیروزی چشم‌گیر و قاطع. (خواه پیروزی مربوط به فتح مكه باشد یا صلح حدیبیه یا فتح خیبر یا پیروزی به طور مطلق.)

این سوره پس از ماجرای حدیبیه در سال ۶ هجرت نازل شده است. پیامبر ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ در سال ۶ هجرت تصمیم گرفت كه به اتفاق مهاجرین و انصار و سایر مسلمانان به عنوان ادامه مطلب

شأن نزول آیه ۱ سوره تحریم

خداوند در آیه ۱ سوره تحریم می فرماید: «يَأَيهُّا النَّبىِ‏ُّ لِمَ تحَُرِّمُ مَا أَحَلَّ اللَّهُ لَكَ تَبْتَغِى مَرْضَاتَ أَزْوَاجِكَ وَ اللَّهُ غَفُورٌ رَّحِيم؛ اى پيامبر! چرا چيزى را كه خدا بر تو حلال كرده بخاطر جلب رضايت همسرانت بر خود حرام مى‏كنى؟! و خداوند آمرزنده و رحيم است‏.

در شأن نزول این آیه آمده است كه پیامبر ـ صلی الله علیه و آله ـ گاه كه نزد زینب بنت جحش كه یكی از همسران او بود،می‌رفت زینب او را نگاه می‌داشت و از عسلی كه ادامه مطلب

تفسیر و شأن نزول آیه ۱۱۸ سوره توبه

خداوند متعال در آیات ۱۱۷ و ۱۱۸ سوره ی توبه می فرمایند:

خداوند رحمت خود را شامل حال پیامبر و (هم چنین) مهاجران و انصار كه در زمان عسرت و شدت (در جنگ تبوك) از او پیروی كردند، نمود، پس از آن كه نزدیك بود دل های گروهی از آن ها از حق منحرف شود (و از میدان جنگ باز گردند) سپس خدا توبه آن ها را پذیرفت كه او نسبت به آنان مهربان و رحیم است.

هم چنین آن سه نفر را كه (در مدینه) بازماندند و از شركت در جنگ تبوك خودداری كردند و مسلمانان از آنان قطع رابطه نمودند ادامه مطلب

دیدگاه های شیعه و سنی در داستان «افك» و شأن نزول آن

خداوند در آیه ۱۱سوره نور به مسئله «افك» پرداخته و فرموده:«إِنَّ الَّذِینَ جَاءُوا بِالإفْكِ عُصْبَةٌ مِنْكُمْ لا تَحْسَبُوهُ شَرًّا لَكُمْ بَلْ هُوَ خَیرٌ لَكُمْ لِكُلِّ امْرِئٍ مِنْهُمْ مَا اكْتَسَبَ مِنَ الإثْمِ وَالَّذِی تَوَلَّی كِبْرَهُ مِنْهُمْ لَهُ عَذَابٌ عَظِیمٌ»؛ مسلّماً كسانی كه آن تهمت عظیم را عنوان كردند گروهی [متشكّل و توطئه گر] از شما بودند. امّا گمان نكنید این ماجرا برای شما بد است، بلكه خیر شما در آن است. آنها هر كدام ادامه مطلب

گستره شأن نزول نسبت به آیات قرآن کریم

در ابتدای بحث، این سؤال را مطرح می‌كنیم كه آیا اساساً فرقی میان شأن نزول و سبب نزول وجود دارد یا نه؟

بیشتر مفسران فرقی میان این دو قائل نشده‌اند و هر مناسبتی را كه ایجاب كرده است آیه یا آیه‌هایی نازل شود، گاه سبب نزول و گاه شأن نزول گفته‌اند. در صورتی كه میان این دو عبارت فرق است.

شأن نزول اعم از سبب نزول است هرگاه به مناسب جریانی در باره‌ شخص و یا حادثه‌ای، خواه در گذشته یا حال یا آینده و یا در باره‌ واجب شدن احكام، آیه یا آیاتی ادامه مطلب

شأن نزول و فضای نزول و جوّ نزول

مفسّرین اسلامی، نسبت به شأن نزول توجّه و اهتمام ویژه ای نشان داده اند ولی فضای نزول(مربوط به مجموع سوره) و جوّ نزول (مربوط به مجموع قرآن کریم) مورد عنایت و توجّه مفسران واقع نشده است. به طوری که احادیث مربوط به شأن نزول یا سبب نزول در کتب اهل سنّت به چندین هزار و در کتب شیعی به چند صد روایت می رسد.

شأن نزول یا سبب نزول

شأن نزول،حوادثی که در عصر پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم در محدوه ی حجاز یا خارج از آن رخ داده و همچنین مناسبت ها و ادامه مطلب

علم اسباب نزول

يکي از علوم بسيار مهم و مفيد قرآن، علم«اسباب نزول»يا«شأن نزول» آيات قرآن است. اين علم ارتباط کاملي با نزول تدريجي قرآن دارد و در حقيقت يکي از دلائل نزول تدريجي قرآن است.

آيات قرآن در يک تقسيم بندي کلي به دو دسته تقسيم مي‌شود:

۱/ آياتي که بدون سبب خاص و براي ارشاد و هدايت عموم مردم نازل شده است. آيات بسياري در قرآن وجود دارد که ظاهراً شأن نزول خاصي ندارد.

۲/ آياتي که نزول آنها به دنبال واقعه‌اي خاص و يا براي پاسخ به سؤالات و مشکلاتي ادامه مطلب

شأن نزول آيات محدود به زمان و مكان خاص

شأن نزول آيات و محدود شدن قرآن به زمان و مكان خاص

اسباب نزول یا شأن نزول امورى است كه يك و يا چند آيه و يا سوره‏ در پى آنها و به خاطر آنها نازل شده است، و اين امور در زمان نبوت رسول اكرم (صلّى اللّه عليه و آله و سلم) روى داده است.[۱] کمکی که امروزه شأن نزول ها می تواند به ما بکند این است كه ما را در دانستن مكان و زمان و حوادثى كه منجر به فرود آمدن آيه ‏اى يا تشريع حكمى گرديده يارى مى ‏نمايد و حقا بدون آن، فهم آيات قرآنى آنچنان كه بايد ممكن نيست ادامه مطلب