فضائل اخلاقی

جود و سخاوت از منظر قرآن کریم

این دو واژه که در مقابل «بخل »است،غالبا در یک معنى استعمال مى شود،ولى گاه از بعضى کلمات استفاده مى شود که «جود»مرحله بالاتر از«سخاوت »است،زیرا درتعریف «جود»گفته اند: «بخشش بدون درخواست است که در عین حال،بخشش خود راکوچک بشمارد.»گاه گفته اند: «جود،خوشحال شدن از درخواست مردم و شادگشتن به هنگام بخشش است.»بعضى نیز گفته اند:«جود بخششى است که مال را،مال خدا بشمرد و سائل رابنده خدا بداند و خودش را در این میان واسطه ببیند»،در حالى که «سخاوت ادامه مطلب

توجه قرآن به عوامل ایجاد و تقویت صبر

* منصور خلیلی

در نخستین بخش از مقاله حاضر پیرامون روان‌شناسی آستانه تحمل و سطوح متفاوت صبر و شکیبایی مطالبی بیان شد در ادامه این مطلب، راه‌های افزایش تحمل و بردباری تشریح شده استادامه مطلب

عوامل ایجادی صبر و افزایش آستانه تحمل

 در قرآن بیش از ۵۰ علت و عامل برای ایجاد صبر در انسانها و یا افزایش سطوح صبر از صبر معمولی یا صبر جمیل و تا حلم و بردباری بیان شده که در اینجا به توضیح برخی از آنها می‌پردازیم.

 ۱- آگاهى و شناخت، ادامه مطلب

«صدیقین» در قرآن کریم

نویسنده: مبینه اختر

چکیده:

در قرآن مجید کلمه‌ «صدیقین» با مشتقاتش شش بار به کار رفته است. در مجامع روایی فریقین نیز در ضمن روایاتی از وجود مقدس پیامبر اکرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله) افرادی به عنوان صدّیقین معرفی شده ­اند، به این تحقیق بر آن است تا بررسی آیاتی که کلمه «صدیق» در آنها آمده است و نیز دیدگاه مفسّرین در مورد تفسیر این آیات و نیز برخی روایاتی که افرادی را به عنوان صدّیق معرفی کرده­اند، به این سؤال پاسخ دهد که این ادامه مطلب

بررسی صدق از دیدگاه قرآن

دكتر محمدحسین برومند، دكتر امیر جودوی و مهرداد عباسی

مقدّمه

«صدق» و مفاهیم مرتبط با آن از مباحث اصلی علم اخلاق به شمار می آیند كه اهمیت و جایگاه آن در سلوك فردی و روابط اجتماعی بر هیچ كسی پوشیده نیست. صدق در لسان قرآن، از دو زاویه قابل بررسی است. از این رو، این مقاله نیز به دو بخش اصلی تقسیم گردیده است: در بخش اول، صدق خبر، مستقل از نیت و هدف گوینده آن مطرح است كه این معنی از صدق، قابل انطباق با مفهوم راستگویی و دروغگویی و نیز ادامه مطلب

جایگاه صداقت و راستی در قرآن و روایات

واژه «صداقت» از «صدق» در اصل به اين معنا است كه گفتار و يا خبرى كه داده مى‌‏شود، مطابق خارج باشد، و کسی را كه خبرش مطابق با واقع و خارج باشد، «صادق» و «راست‌گو» مى‏‌گويند. اما از آن‌جا كه به طور استعاره و مجاز، اعتقاد، عزم و اراده را هم قول ناميده‌‏اند،[۱] در نتيجه صدق را در آنها نيز استعمال كرده، انسانى را هم كه عملش مطابق با اعتقادش باشد و يا كارى كه مى‏‌كند با اراده و تصميمش مطابق باشد، صادق و راست‌گو ناميده‌‏اند.

صداقت و ادامه مطلب

حیا در احیاء نهاد خانواده و جامعه از منظر قرآن و حدیث (۲)

حیای پیامبر اکرم (ص):
 
درونمایه جلسات و نُقل جلسات محافل، گاهی بیان کاستی ها، زشتی ها و عیوب دیگران است و به استناد از این و آن سپری می شود و حریم ها مراعات نمی گردد. به روایت امیرالمؤمنین (ع) مجلس پیامبر (ص) مجلس بردباری، شرم و حیا، صدق و امانت بود، سرو صدا و فریاد در آن مجلس شنیده نمی شد، حرمت افراد مورد هتک قرار نمی گرفت و در پی لغزش دیگران و عیب جویی از آنان نبودند، همه اهل پیوند و صفاو ارتباط بر محور تقوا بودند، بزرگان و سالخوردگان ادامه مطلب

حیا در احیاء نهاد خانواده و جامعه از منظر قرآن و حدیث (۱)

نویسنده: سید حسین حر (استاد دانشگاه آزاد خمینی شهر)

چکیده:
این نوشتار به اهمیت (حیا) و آثار ارزشمند آن می پردازد. آنچه در این مقاله به شرح و توضیح و تبیین آن پرداخته می شود عبارتند از:
*مفهوم حیا
*حیا از منظر قرآن کریم و روایات
*برخی از اسوه های حیا و پاکدامنی
*حیا در زندگی خانوادگی و توصیه های ارزنده به پدران و مادران در خصوص فرهنگ سازی حیا در کانون خانواده
*حیای نابجا و بررسی انواع حیاهای منفی
*دستاوردهای حیا با ادامه مطلب

شجاعت از منظر قرآن

محمد آصف عطایی:
از جملة ویژگی‌های پیامبران الهی که در آیات قرآن به آن اشاره شده، شجاعت و نترسی است.

خدای سبحان در سورة یونس خطاب به پیامبر(ص) می‌فرماید: سرگذشت نوح را بر آنان تلاوت کن، هنگامی که به قومش گفت:‌ای قوم اگر توقفم در بین شما و یادآوری آیات الهی برای شما سخت است [و غیرقابل تحمل، هرکاری از دستتان ساخته است انجام دهید و کوتاهی نکنید؛ چرا که] من بر خدا تکیه نموده و توکل کرده‌ام [ و از غیراو هراسی ندارم]. سپس مى‏گوید: اگر ادامه مطلب

بررسی آثار و عوامل شجاعت از نگاه قرآن شجاعت، نیاز امروز و فردا

نویسنده: حسین فرج اللهی

شجاعت كه در فارسی از آن به دلیری تعبیر می شود، یكی از فضایل اخلاقی و هنجارهای پسندیده در حوزه رفتاری است كه سر منشا بسیاری از دستاوردهای فردی و اجتماعی است. از این رو همواره از شجاعان در تاریخ تجلیل شده و در هر كشور و سرزمین، داستان ها و افسانه هایی از شجاعان سینه به سینه روایت شده و می شود. براین اساس می توان تاریخ شفاهی ملت ها و یا كتب مورخان آزاده را داستان شجاعان نامید.
    تاثیرگذاری این خصلت و خصیصه در ادامه مطلب

شجاعت و شهامت در آیات و روایات

شجاعت فضیلتی مهم است، به گونه ای كه قرآن شریف آن را اساس حكومت الهی دانسته و آن را مورد محبت و عنایت خاص قرار داده است: «ادامه مطلب ان الله اصطفه علیكم و زاده بسطه فی العلم و الجسمادامه مطلب»۱.(ادامه مطلب به درستی كه خدا او را بر شما برگزید و در دانش و توانایی او را فزونی بخشیدادامه مطلب ).

در قرآن همچنین می خوانیم:
«یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا مَنْ یَرْتَدَّ مِنْكُمْ عَنْ دِینِهِ فَسَوْفَ یَأْتِی اللَّهُ بِقَوْمٍ یُحِبُّهُمْ وَ یُحِبُّونَهُ أَذِلَّه عَلَى ادامه مطلب