ابزار و شیوه ها

مراقبه و محاسبه از شیوه های تربیتی قران

یکی از روشهای تربیت در قرآن کریم «مراقبه و محاسبه» است که علمای اخلاق و ارباب معرفت درباره این موضوع بسیار تأکید و توصیه فراوان نموده اند.

معنای «مراقبه و محاسبه» مرحوم نراقی در «جامع السعادات» می نویسد: معنای «مراقبه» آن است که همیشه ملاحظه کند ظاهر و باطن خود را تا این که اقدام به

معاصی نکند و واجبات از او ترک نشود تا این که در هنگام محاسبه ملامت و ندامت متوجه او نشود. و معنای «محاسبه»، این است: که انسان در هر شبانه روز وقتی را معین ادامه مطلب

یاد مرگ و قیامت از شیوه های تربیتی قرآن

قرآن کریم یکی از روشهای مؤثر در تربیت را «یاد مرگ و قیامت» دنسته است. این صحیفه آسمانی وقتی پیامبران الهی را به عظمت و بزرگی یاد می کند، می فرماید: یاد قیامت و سرای آخرت بود که آنها را به این مرتبه والا و مقام و منزلت عالی انسانی رسانید.

«به خاطر بیاور بندگان ما ابراهیم و اسحاق و یعقوب را صاحبان (دستهای نیرومند) و (چشمان بینا) ما آنها را با خلوص ویژه ای خالص کردیم و آن یادآوری سرای آخرت بود و آنها نزد ما از برگزیدگان و نیکانند.»(۱)

قرآن ادامه مطلب

روش تفکر در طبیعت از روشهای تربیتی قرآن

در قرآن کریم بیش از ۷۵۰ آیه اشاره به ظواهر طبیعت می کند. ابعاد گوناگون جلوه ها و زیبایی های آن را یادآور می شود. در اغلب این آیات، ما را توصیه به مطالعه کتاب طبیعت و پندآموزی آن می کند. بی گمان، هدف این آیات، طرح علوم طبیعی و بیان قوانین آن نیست، هر چند به نکاتی اشاره دارد که پس از قرنها اهمیت و حساسیت آن شناخته شده و خبر از این حقیقت می دهد که گوینده آن در اتصال به مبدأ الهی و آفریننده جهان است. آفریننده ای که از همه چیز خبر دارد و با آگاهی آنها ادامه مطلب

وصیت به خیر و حق از روشهای تربیتی قرآن

قرآن کریم، یکی از روشهای مؤثر و مفید در تربیت را مسئله «وصیت» دانسته است. وصّیت به عنوان یک روش تربیتی فقط در هنگام مرگ و آن هم برای تقسیم اموال و تعیین تکالیف به کار نمی رود، بلکه وصیت که به معنای سفارش و خواستن بعضی از امور است، به صورت گسترده در شریعت اسلام برای بیان وظایف فردی و اجتماعی و رعایت مسایل اخلاقی به کار رفته است.

قرآن کریم از حضرت عیسی (ع) نقل می کند: «و اوصانی بالصلوة و الزکوة ما دمت حیّاً»(۱) خداوند به من وصیت و سفارش کرد که ادامه مطلب

روش موعظه و اندرز از شیوه های قرآنی برای تربیت

قرآن کریم، یکی از روشهای مؤثر در تربیت روحی انسانها را «موعظه و اندرز» می داند و در بسیاری از آیات به آن سفارش نموده گرچه خود قرآن کتاب موعظه و اندرز است که از طرف پروردگار برای شفای بیماری های درونی انسان و کسب فضایل اخلاقی نازل شده است. چنان که قرآن کریم می فرماید: «یا ایها الناس قد جاءتکم موعظة من ربّکم و شفاء لما فی الصدور»(۱) ای مردم! اندرزی از سوی پروردگارتان برای شما آمده و درمان آنچه در سینه هاست؛ گرچه از این موعظه قرآن فقط اهل تقوا و ادامه مطلب

روش انذار و تبشیر برای تربیت در قرآن

یکی از روشهای مؤثر در تربیت که در قرآن کریم بدان اشاره شده است، «انذار و تبشیر» است. مقصود از انذار بیم دادن و ترسانیدن از عواقب گناهان و اعمال زشت است و منظور از تبشیر نوید دادن به رحمت و فضل الهی است.

واژه شناسان و همچنین مفسران، واژه «انذار» را به عنوان بیم دادن و آنچه مردم را در مورد عواقب سوء رفتارشان آگاه می سازد، و «تبشیر» را به عنوان آگاهی دادن یا نویددادن به رحمت و فضل الهی و پیامدهای خوشایند رفتار تعریف می کنند.(۱) حتی زمانی که ادامه مطلب

الگو گیری یکی از روشهای تربیتی در قرآن

به رغم وجود عوامل محدودکننده انسان مانند وراثت، طبیعت و جامعه انسان می تواند به اراده خود مسیر خویش را برگزیند و از حصار عوامل محدودکننده در اطراف خود بیرون آید؛ حتی این توانایی را پیدا می کند که سرنوشت جدیدی را برای جامعه و تاریخ خود رقم زند.

برای نمونه: قرآن کریم، همسر فرعون و حضرت مریم را به عنوان الگوهایی برای مؤمنان ذکر می کند. آنان با وجود محیط ناسالم، طریق صلاح و رستگاری را برگزیدند.(۱)

قرآن به تأثیرپذیری انسان از محیط و شرایط ادامه مطلب

پیامبر (ص)، أسوه حسنه

منظور از اینکه پیامبر(صلى اللهعلیه وآله) اسوه و الگو در همه جهات است چیست؟
مى دانیم انتخاب فرستادگان خدااز میان انسان ها به خاطر آنست که: بتوانند سرمشق عملى براى امت ها باشند، چرا که مهمترین و موثرترین بخش تبلیغ و دعوت انبیاء، دعوت هاى عملى آنها است، و به همین دلیل دانشمندان اسلام، معصوم بودن را شرط قطعى مقام نبوتدانسته اند، و یکى از براهین آن، همین است که آنها باید «اسوه ناس» و «قدوه خلق» باشند.
قابل توجه این که: تاسّى به پیامبر(صلى ادامه مطلب

اسوه چیست؟

اسوه شخصی است که به سبب خصلت ها یا خصلتهایی چند لیاقت وشایستگی آنرا می یابد تا الگو وسرمشق علمی وعملی دیگر یا دیگران باشد
در قرآن کریم در آیات ۱۱و۱۲سوره تحریم و۸۳و۹۰سوره انعام و۴و۶سوره ممتحنه از آسیه ومریم (س)وابراهیم (ع)ودیگر پیامبران (ع)بعنوان اسوه یاد می نماید ودر آیه ۱۴۳سوره بقره امت اسلام را بعنوان امتی معتدل .اسوه ای برای توده های مردم معرفی می نماید
خداوند در آیه ۱۱۲سوره نحل جامعه آرمانی را بعنوان جامعه ای برخوردار از آرامش ،امنیت ادامه مطلب

اسوه در قرآن

اُسوه، الگو ، پیروی و اقتدا ، خصلت و روش شایسته پیروی را می‌گویند

معنای لغوی و اصطلاحی
اسوه، اسم ثلاثی مجرّد است که معنای مصدری نیز از آن فهمیده می‌شود [۱] و از ریشه «ا‌س‌و» و اسا به معانی مداوا ، اصلاح [۲] [۳] ، اندوه ، مداوای جراحت و صبر [۴] [۵] [۶] آمده است.
کلمه اسوه در لغت به معنای سرمشق ، پیشوا [۷] [۸] [۹]، پیشوا در مهمّات، خصلتی که شخص بدان لایق مقتدایی شود [۱۰]، آنچه بدان شخص اندوهگین تسلی یابد [۱۱] [۱۲]، حالت و روشی که شایسته پیروی ادامه مطلب