فصاحت و بلاغت

نقش علوم بلاغی در پاسخ گویی به شبهات اعجاز قرآن(۲)

 محمد نقیب زاده *

۱-۲. شبهات تحدی

نمونه دیگر از شبهات مربوط به اعجاز بیانی قرآن شبهاتی است که زیرمجموعه ی تحدی قرار می گیرد. هرچند تحدی قرآن منحصر در اعجاز بیانی نیست، در میان ابعاد اعجاز قرآن، مهم ترین بعد اعجازی، مربوط به فصاحت و بلاغت آن است. ضمن اینکه در این نوشتار، موضوعات مختلف، از جنبه بلاغی و ارتباط آنها با علوم بلاغی، بررسی می گردد؛ از این رو، تنها به شبهاتی از تحدی پرداخته می شود که به نوعی با علوم زبور ارتباط دارد.
۱. ادامه مطلب

نقش علوم بلاغی در پاسخ گویی به شبهات اعجاز قرآن(۳)

 محمد نقیب زاده *
۲. شبهات در هماهنگی و عدم اختلاف

یکی از ابعاد اعجاز قرآن، وجود هماهنگی و فقدان اختلاف و تناقض و تفاوت در آیات قرآن است که بیانگر نزول قرآن از سوی خداوند علیم و حکیمی است که با قدرت بی انتهای خود، سخنانی پیراسته از هرگونه تهافت و ناسازگاری فرموده است؛ به گونه ای که آیات قرآن با تصدیق و تأیید یکدیگر، گواه هم قرار می گیرند. اگر قرآن از سوی بشر می بود، با توجه به ویژگی های قرآن و خصوصیات انسان ها، قطعاً اختلاف بسیاری به ادامه مطلب

نقش علوم بلاغی در پاسخ گویی به شبهات اعجاز قرآن(۴)

محمد نقیب زاده *

۳. شبهات محتوایی

مقصود از شبهات محتوایی شبهاتی است که با هدف قرار دادن اعجاز محتوایی قرآن و به قصد انکار از سوی خدا بودن آن، در معارف بلند و مضامین عالی معرفتی این کتاب ربانی خدشه وارد کرده است. بخشی از این شبهات، پیامد طبیعی وجود متشابهات در این کتاب الهی است که به گمان برخی شبهه افکنان، هدایت گری آن را به چالش می کشد، بلکه به پندار آنان، با بستن راه هدایت، مردم را گمراه می سازد. (۱)
متشابهات قرآنی از منظرهای ادامه مطلب

نظر سیوطی درباره اعجاز قرآن کریم

جلال الدین سیوطی (ت ۹۱۱ هـ.) از مفسّران و قرآن پژوهان قرن دهم، که در اعجاز قرآن کتاب معترک الاقرآن فی اعجاز القرآن را نگاشته و برای اعجاز قرآن سی و پنج قول را بیان نموده است.(۱) و در تفصیل هر کدام، به مواردی از آیات استشهاد نموده است که به اختصار به غالب آنها اشاره می شود:

۱. علوم و محتوی:

ایشان نخستین وجه اعجاز را مربوط به علومی می داند که از قرآن استنباط می شود؛ زیرا قرآن دارای علوم و معارف فراوانی است که در هیچ کتابی، وجود ندارد؛ ادامه مطلب

چشمه ‏هائى از بلاغت در كلام وحى

دكتر محمد سلامتيان

استاديار دانشگاه آزاد اسلامى - واحد كاشان

چكيده
قرآن بليغ‏ترين كلام است; به همين روى قواعد بلاغى بر اساس آن بنا شده است و كتبى مستقل ويژه بلاغت آن تاليف گرديده است كه اعجاز القرآن فخر رازى و بديع‏القرآن ابن‏ابى‏الاصبح از آن جمله است . 
در اين مقاله چشمه‏هايى از بلاغت قرآن در خصوص التفات، قلب، تقديم و تاخير، و زيادت و حذف در آيات معرفى شد است .
كليد واژه‏ها: بلاغت قرآن، التفات، قلب، تقديم و ادامه مطلب

تبيين فصاحت و بلاغت قرآن كريم

حسين شريعتى فرد
عضو هيات علمى دانشگاه آزاد اسلامى اروميه
چكيده
كلام فصيح و بليغ آن است كه از ضعف تاليف، تنافر كلمات و تعقيد خالى باشد و به مقتضاى حال ايراد شود. وجوه امتياز قرآن با ساير كلامها عبارتند از: اسلوب ويژه، شمول فصاحت و بلاغت در سراسر قرآن، تكرار آيات بدون كاهش فصاحت و بلاغت. ملاحظه معارضه‏هاى امرءالقيس شاعر فصيح عرب در عصر نزول زاوياى روشنى از وجوه امتياز فصاحت و بلاغت قرآن بر ساير كلامها را آشكار مى‏سازد. 
كليد ادامه مطلب

وجوه اعجاز قرآن

انديشمندان در مورد اعجاز قرآن بحث هاى دامنه دارى كرده و در اين زمينه ابعاد گوناگونى را مـطـرح كـرده انـد البته در اين موضوع برخى اختلاف نظرها نيز وجوددارد پيشينيان به گونه اى انـديـشـيـده انـد و مـتاخرين به گونه ديگر و چيزهايى بر اقوال گذشته افزوده اند ذيلا به نظريات گوناگون در باب اعجاز قرآن اشارت مى شود:
۱. ارباب ادب و سخن دانان عرب ، اعجاز قرآن را در گرو فصاحت و بلاغت والاى آن دانسته اند رسا بودن بيان و روان بودن عبارات كه در چينش ادامه مطلب

اعجاز بيانى قرآن

اعـجـاز بـيانى بيش تر به جنبه هاى لفظى و عبارات به كار رفته و ظرافت ها ونكته هاى بلاغى نظر دارد, گـرچه در اين نكته ها و ظرافت ها در معنا و محتوا نقش اصلى را ايفا مى كند.
اعجاز بيانى قرآن را مى توان در پنج بخش خلاصه نمود:

الف ـ گزينش كلمات 
انـتـخـاب كـلـمات و واژه هاى به كار رفته در جملات و عبارت هاى قرآنى كاملاحساب شده است به گونه اى كه اگر كلمه اى را از جاى خود برداشته , خواسته باشيم كلمه ديگرى را جاى گزين آن كـنـيـم كـه تـمـامـى ادامه مطلب

اعجاز فصاحت و بلاغت قرآن

قرآن از جهات مختلفي معجزه است يكي از موارد اعجاز قرآن جنبه فصاحت و بلاغت آن است، آيات تحدي كه تمام انسان‎ها و جنيان را به مبارزه طلبيده است يكي از موارد تحدي قرآن مسأله فصاحت و بلاغت آن است زيرا قرآن زماني نازل شد كه عرب در باب فصاحت و بلاغت به كمال خود رسيده بود در چنين فضايي بود كه آيات قرآن به پيامبر ـ صلّي الله عليه و آله ـ نازل شد و مردم عرب با آن قدرت فصاحت و بلاغتي كه داشتند آنها را به تحدي با قرآن دعوت كرد، زيبايي و رسايي و شيوايي آيات ادامه مطلب

درآمدي بر تبيين وجوه عام اعجاز قرآن 

اشاره
خداوند متعال در چند آيه از قرآن، مخالفان وحياني بودن قرآن را به تحدّي فراخوانده است. اين دعوت در همان عصر نزول كه خداوندگاران شعر و ادب و فصاحت و بلاغت در محيط وحي جشنواره‌هاي ادبي برگزار مي‌كردند و سروده‌هاي خويش را به پرده ی كعبه مي‌آويختند، به صداي رسا به گوش همگان رسيد؛ امّا هيچ كس بدان پاسخي درخور نداد و بدين سان معجزه ی آخرين پيامبر بنيان‌هاي خويش را استوار ساخت. با اين حال، گوناگوني آراي قرآن شناسان و قرآن پژوهان در وجه ادامه مطلب