امام موسی کاظم‏ علیه السّلام بهترین صدا و صوت را در تلاوت قرآن‏ داشت. وقتى که قرآن‏ مى‏ خواند؛ شنوندگان از تلاوت او بى ‏حال و گریان مى ‏شدند. امام کاظم علیه السلام در باره قرآن سخنانی زیبا دارند که در اینجا به گوشه ای از این سخنان اشاره می شود.

ارزش تلاوت قرآن

آیات فراوانی در کتاب خدا و احادیث بسیارى همگان را به تلاوت قرآن تشویق و ترغیب مى ‏نمایند و در مقابل آن اجر و ثواب بزرگى را به ایشان وعده مى ‏دهند؛ همان گونه که خداوند متعال مى ‏فرماید:

«إِنَّ الَّذِینَ یَتْلُونَ کِتابَ اللَّهِ .../../../../ آنان که کتاب خدا را تلاوت مى ‏نمایند و نماز را اقامه مى ‏کنند و در راه خدا از آنچه که به ایشان داده ‏ایم در نهان و آشکار انفاق مى ‏نمایند، به تجارتى امید دارند که هیچ‏گاه بى ‏رونق نخواهد گردید. تا خداوند پاداش ایشان را به تمام و کمال بدهد و از فضل خود براى آنان اضافه نماید؛ به راستى او آمرزنده و قدردان است. (فاطر/ ۲۹ و ۳۰).

حفص گوید: از امام کاظم‏ علیه السلام شنیدم به مردى مى ‏فرمود: تو دوست دارى در دنیا بمانى؟ در پاسخ گفت: آرى، فرمود: براى چه؟ جواب گفت: براى خواندن‏ «قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ» و امام علیه السلام چیزى نگفت و پس از ساعتى فرمود:

اى حفص! هر که از دوستان و شیعیان ما بمیرد و قرآن‏ را خوب نداند، در قبرش به او یاد دهند تا خدا به وسیله آن درجه ‏اش را بالا برد، زیرا درجات بهشت به اندازه آیات قرآن است، به او گفته شود: بخوان و بالا رو و مى ‏خواند و بالا مى ‏رود،

حفص گوید: من احدى را ندیدم که بر خود بترسد چون موسى بن جعفر و احدى را ندیدم از آن حضرت امیدوارتر باشد و قرآن خواندنش با ناله بود و چون قرآن مى خواند گویا با کسى سخن مى ‏گفت. (کافی چاپ إسلامیه ج ‏۲ ص ۶۰۶ باب فضل حامل القرآن).

قرآن، ظاهر و باطن دارد

روایاتى دلالت دارند بر اینکه تمام قرآن در شأن ائمه علیهم السلام می باشد و ولایت آنها واجب است و مضمون بیشتر روایات آنست که ظاهر بعضى از آیات، بیان احکام است و باطن آنها بیان شأن ائمه علیهم السلام است‏ در روایتی می خوانیم که:

محمد بن منصور گوید: از امام کاظم علیه السلام، در باره این آیه پرسیدم: «.. إِنَّما حَرَّمَ رَبِّیَ الْفَواحِشَ ما ظَهَرَ مِنْها وَ ما بَطَنَ‏/ هر آینه پروردگارم کارهاى زشت را، خواه آشکار باشد خواه پنهان، حرام کرده است»؟ فرمود: به راستى، قرآن‏ ظاهر و باطن دارد، همه آنچه را قرآن حرام کرده ظاهرش مقصود است و باطن آن همان ائمه و پیشوایان جور و ستم هستند و هر چه را خدا در قرآن حلال شمرده ظاهرش مقصود است و منظور از باطن آن امامان و پیشوایان بر حقّند. (بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد صلى الله علیهم ج ‏۱ ص ۳۳ باب ۱۶ معرفة أئمة الهدى...)

قرآن، ضابط و تکیه گاهی مطمئن

حضرت امام موسى کاظم‏ علیه السلام فرمود: «هر که دین خویش را از کتاب خدا و سنت پیغمبرش فراگیرد، کوه‏ ها زائل مى ‏شوند پیش از آن‏که او زایل گردد و هر که دین خود را از دهان مردان بگیرد، آن مردها او را از دین برگردانند» و فرمود: «هر که امر ما را از قرآن‏ نشناسد، از فتنه‏ ها دور نباشد و ایمن نگردد». (کافی چاپ إسلامیه ج ‏۱ ص ۷ مقدمه مؤلف).

ائمه علیهم السلام، برگزیدگان خداوند

خداوند تمام علوم نزد خود را که در امّ الکتاب هست، همه را در قرآن‏ آورده و قرآن را به خلفا و حجج خود به میراث داده است؛ چنانچه از امام موسى کاظم‏ علیه السلام روایت شده که:

خدا در کتابش می فرماید: «و اگر قرآنى باشد که کوهها با آن حرکت کنند یا زمین بدان شکافته شود یا مردگان بدان سخنگو شوند» (رعد/ ۳۱) ما وارث آن قرآنیم که آنچه کوهها به وسیله آن حرکت کند در آنست و به وسیله آن به کشورها مسافرت شود و مردگان بدان سخنگو شوند، ما آب را در زیر هوا تشخیص می دهیم و همانا در کتاب خدا آیاتى است که به وسیله آنها چیزى خواسته نشود جز اینکه خدا به آن اجازه دهد (هر دعائى از برکت آن آیات مستجاب شود) علاوه بر آنچه خدا براى پیغمبران گذشته اجازه فرموده است (علومى که به آنها عطا کرده است) همه اینها را خدا در قرآن براى ما مقرر فرموده است، همانا خدا می فرماید: «هیچ نهفته‏ اى در آسمانها و زمین‏ نیست، جز اینکه در کتابى آشکار است» (نمل/ ۷۵) و باز فرماید «آنگاه این کتاب را به کسانى که از میان بندگان خود انتخاب کرده ‏ایم به ارث دادیم» (فاطر/ ۳۲) و مائیم کسانى که خداى عز و جل انتخابمان کرده و این کتاب را که بیان همه چیز در آنست به ارثمان داده است. (کافی چاپ إسلامیه ج ‏۱ ص ۲۲۶ باب أن الأئمة ورثوا...).

دعای امام کاظم علیه السلام

در پایان سخن از خداوند خواستار دعایی هستیم که امام کاظم علیه السلام از خداوند خواستند: «اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ... أَنْ تَجْعَلَ الْقُرْآنَ‏ رَبِیعَ قَلْبِی وَ شِفَاءَ صَدْرِی وَ نُورَ بَصَرِی وَ ذَهَابَ هَمِّی وَ حُزْنِی/ خداوندا از تو می خواهم که قرآن را سرور و شکفتگى‏ دل من و روشنى چشمم و زایل ‏کننده اندوهم و برطرف کننده غم من‏ بگردانى. (مصباح کفعمی ص ۱۲۴ دعاء آخر للکاظم ع).

یادداشت: مهدی سید مرادی «پژوهشگر قرآنی»