شبهه: تورات میگوید رنگ گاو بنیاسرائیل سرخ بود (اعداد ۱۹:۱-۴) در حالیكه قرآن میگوید، (صفراء فاقع) حق با تورات است زیرا تورات کتاب یهودیان است و بهتر از تاریخ بنی اسرائیل خبر دارد.
پاسخ:
این شبهه که در مقام خدشه بر قرآن كریم ایراد شده در دو مرحله قابل پاسخ قطعی میباشد.
مرحله اول: در این مرحله اشكال و شبهه را از ریشه نفی نموده و آنرا ناشی از اشتباه شبهه كننده میدانیم. چون آنچه كه به عنوان گاو سرخ در سفر اعداد فصل ۱۹ آمده است هیچ ربطی به داستان گاو بنی اسرائیل ندارد بلكه مربوط میشود به حكمی از احكام نجاست و طهارت كه با كیفیت خاصی بیان شده است، بطوریكه اول این گاو سرخ با تمام اجزاء خارجی و درونی سوزانده شده و به خاكستر تبدیل گردیده و در نتیجه نجاساتی كه در اثر آن ایجاد میشود راههای تطهیر آنها به صورتهای مختلف بیان شده است.(۱)
بلكه اصلاً داستان گاو بنی اسرائیل در تورات موجود در نزد یهودیان و مسیحیان ذكر نشده است. و به همین علت علاّمه طباطبائی میفرماید چونكه یهودیان زمان رسول خدا(ص) از این داستان به خاطر عدم وجود آن در تورات اطلاعی نداشتهاند، در قرآن در آغاز این داستان یهودیان مخاطب قرار نگرفته و خداوند اول به پیامبر اسلام خطاب نموده و داستان را بیان میفرمایند.(۲)
و داستان گاو بنیاسرائیل كه در قرآن كریم آمده است در رابطه با قتلی است كه در میان طوائف بنی اسرائیل واقع شده بود و طوائف و گروههای بنی اسرئیل برای دفع و ردّ اتهام بعد از منازعه و مشاجرههای زیادی خدمت حضرت موسی(ع) رفتند تا این مشكل را حل كند. حضرت موسی(ع) وقتی كه از پیدا كردن قاتل از راههای معمولی مأیوس میشود راه غیر عادی كه راه معجزه باشد، را در پیش میگیرد و به دستور خداوند به آنان میگوید كه ماده گاوی را سر ببرید و قسمتی از بدن گاو سر بریده را به مقتول بزنید تا او زنده شود و قاتلش را نشان بدهد و معضل به پایان برسد.
علاّمه میفرماید این داستان در قرآن كریم بصورت فصل، فصل مقدّم و موخّر شده است. یعنی قسمت وسط داستان در اول ذكر شده است و قسمت اول در وسط آن و در آخر هم ذیل داستان آمده است.(۳) و نیز در تفسیر قرطبی این مطلب به نحو دیگری مطرح شده و گفته است كه آیه ۷۲ بقره كه میفرماید «بیاد بیاورید هنگامی را كه فردی را به قتل رساندید و سپس درباره او به نزاع پرداختید . ولی خداوند آنچه را كه شما پنهان میدارید، آشكار میسازد» از نظر معنی مقدم بر آیات (۶۷) تا (۷۱) كه در مقام بیان خصوصیات و مشخصات گاو و ذبح آن ذكر شدهاند، میباشد. و از نظر تلاوت مؤخر واقع شده است.(۴)
بنابراین پس تصور نشود كه آیات (۷۲) و (۷۳) ربطی به گاو بنی اسرائیل نداشته و مطلب مستقل دیگری را بیان میكند.
در كتب حدیثی این داستان بصورت مفصل بیان شده است. چنانچه از امام رضا(ع) نقل شده كه بعد از اینكه گاو ذبح شد و جسد مقتول به آن زده شد، مقتول زنده گردیده و شهادت داد كه پسر عمویش او را كشته است.(۵)
بلی در تورات در سفر تثنیه فصل بیست و یكم حكمی آمده است كه تا حدودی میتواند با این داستان شباهتی داشته باشد و آن حكم چنین بیان شده است: هر گاه در آن سرزمینی كه ربّ معبود تو به تو داده، كشتهای در محلّهای یافت شد و معلوم نشد چه كسی او را كشته، ریش سفیدان محل و قاضیان خود را حاضر كن، و بفرست تا در شهرها و روستاهای پیرامون آن كشته و آن شهری كه به كشته نزدیكتر است، به وسیله پیر مردان محل، گوسالهای شخم نكرده را گرفته و به درهّ ناهموار كه هیچ شیار و كشت نشده باشد فرود آورند. و در آنجا گردن گوساله را قطع كنند آنگاه كاهنانی كه از دودمان لاوی باشند پیش بروند، چون ربّ كه معبود توست، فرزندان لاوی را برای این خدمت برگزیده و ایشان بنام ربّ بركت یافتهاند و هر خصومت و زدوخوردی به گفته آنان اصلاح میشود. آنگاه تمام پیرمردان آن شهر كه نزدیك به كشته هستند دست خود را بالای جسد گوسالة گردن شكسته و در رودخانه افتاده بشویند و فریاد كنند و بگویند: دستهای ما این خون را نریخته و دیدگان ما آن را ندیده ای ربّ: حزب خودت اسرائیل را كه ندا دادی بیامرز و خون به ناحقی را در وسط حزبت اسرائیل قرار مده،كه اگر این كار را بكنند خون بر ایشان آمرزیده میشود.(۶)
به وضوح پیدا است كه این قسمت از تورات اولاً حكم كلی را بیان میكند و ثانیاً هیچ مشخصهای را برای گاو ذكر نمیكند و ثالثاً در نهایت مسئله آمرزش بنیاسرائیل در اثر انجام این كار مطرح است.
امّا در قرآن اولاً یك داستان جزئی و قتل واقع شده، در میان بنی اسرائیل مطرح است و ثانیاً برای افشاء قاتل، ماده گاوی با رنگ زرد و خصوصیاتی كه در قرآن كریم ذكر شده است ذبح میگردد. تا بعد از زدن جسد به قسمتی از اعضاء بدن گاو، مقتول زنده شده و قاتل خود را افشاء كند.
پس در نتیجه در تورات اصلاً گاو سرخ در مسئله كشف جنایت و یا حتی در مسئله آمرزش اقوام و طوائف بنی اسرائیل نسبت به وقوع قتل مشكوك، ذكر نشده است تا با آیه قرآن كه میفرماید: گاوی باشد زرد یك دست كه رنگ آن بینندگان را شاد و مسرور سازد(۷) تعارض داشته باشد.
مرحله دوم: در این مرحله پاسخ را بر این فرض قرار میدهیم كه اگر در تورات در عین واقعه و حل مشكل و افشاء قاتل گاو سرخ ذكر شده بود، چه جوابی برای این سؤال وجود دارد؟
این سوال یا از طرف یهودی و مسیحی ایراد میگردد و یا از طرف یك مسلمان معتقد به قرآن و دین اسلام. اگر از طرف یهودی و مسیحی ایراد گردد در اینصورت چونكه آنان هیچ اعتقادی به قرآن و دین مبین اسلام و حقانیت آن ندارند، پس آنان بر كل قرآن چه بخواهیم و چه نخواهیم اشكال دارند و اشكال خاص از طرف آنان در قالب این سوال لغو و بی فائده است، فلذا در این فرض هیچ نیازی به جواب این سؤال احساس نمیشود.
اما اگر این سوال از طرف یك مسلمان معتقد به قرآن و نبوت پیامبر اسلام(ص) كه منفك از اعتقاد به نبوت حضرت موسی(ع) و كتاب توراتی كه بر او نازل شده است نمیباشد، طرح گردد، در این صورت در مقام جواب بیان مطالب زیر كفایت میكند:
از آنجایی كه قرآن معجزة جاوید رسول خدا است و قرآن در آیات متعددی كسانی را كه شك در نزول آن از طرف خداوند دارند دعوت به مبارزه و تحّدی نموده است و در حقیقت این تحّدیهای قرآن یك نوع استدلال است بر اینكه قرآن معجزه است و لفظ به لفظ تمام قرآن كلام خداوند بوده و از هیچ كسی جز خدا چنین كلامی امكان صدور ندارد. و تحّدیهای قرآن چنانچه كه علّامه طباطبائی میفرماید به شكلهای مختلفی صورت گرفته است. مثلاً در یك جا میفرمایند: اگر انس و جن جمع بشوند مثل این قرآن را نمیتوانند بیاورند(۸)و این تحّدی قرآن تحّدی عام از برای هر فرد در هر مكان و هر زمان میباشد. و انحاء تحّدی و دعوت به مبارزه در قرآن كریم عبارت انداز تحّدی به علم(۹)، تحدّی به شخص پیامبر اسلام كه قرآن بر او نازل شده است،(۱۰) تحّدی به اخبار از غیبت(۱۱)، تحّدی به بلاغت(۱۲)، كه بطور مفصل در المیزان توضیح داده شدهاند(۱۳) و معجزه بودن قرآن خودش ملازم با عدم امكان وقوع تحریف در آن میباشد و خداوند برای تأكید و تبیین این مطلب كه قرآن نه از جهت زیاد شدن و نه از جهت كم شدن تحریفپذیر نبوده میفرماید: قرآن كتاب عزیز و شكستناپذیر است كه هیچگونه باطلی نه از پیش او و نه از پشت سر به سوی آن نمیآید چونكه از سوی خداوند حكیم نازل شده است(۱۴) و نیز میفرماید: ما این قرآن را نازل كردیم و ما به طور قطع نگهدار آنیم.(۱۵)
پس در اینكه قرآن، كلام خداست و از طرف او بر پیامبر(ص) بدون زیاد و كم نازل شده است و تحریفپذیر نبوده و هیچ كس قادر بر زیاد یا كم كردن آن نیست هیچ شك و تردیدی در نزد معتقدین به قرآن و اسلام اعم از شیعه و سنی وجود ندارد.
امّا تورات موجود در پیش یهودیان و مسیحیان ولو آنان معتقداند كه این تورات را كه مشتمل بر پنج سفر میباشد حضرت موسی تألیف كرده و لكن با وجود همین وصف تورات مثل قرآن، با تمام الفاظ و كلماتش، كلام خدا نمیباشد پس تورات با فرض اینكه تحریف در آن صورت نگرفته باشد كفو قرآن نمیتواند قرار بگیرد.
ثانیاً به اعتقاد كلیه مسلمین و علماء اسلامی تورات دستخوش تحریف قرار گرفته بلكه عدهای از محققان و دانشمندان ملل مختلف بعد از بررسی و تحقیقهای جامع به این نتیجه رسیدهاند كه اسفار تورات قرنها پس از رحلت حضرت موسی(ع) تدوین شده و دچار تحریف و تغییر گردیده است. از آن جمله در قرن هفدهم فیلسوف بزرگ یهودی بنام اسپینوزا، انظار را متوجه تناقضات تورات و نادرستی انتساب آن به زمان حضرت موسی(ع) نمود و بعد از تحقیقات این نتیجة قطعی را بدست آورد كه تورات كنونی مربوط به یك عصر و تألیف شخصی واحد نیست. مثلاً سفر خروج در قرن نهم قبل از میلاد و سفر تثنیه در قرن هشتم و هفتم قبل از میلاد و سفر لاویان در سال ۵۱۶ م نوشته شده است.(۱۶) علاوه بر اینها، در خود تورات شواهدی در ضمن مطالب خرافی و اباطیل بر تحریف تورات وجود دارد و قرآن كریم نیز آنجا كه میفرماید: وای بر كسانی كه با دست خود كتاب را مینویسند پس میگویند دین از جانب خدا است تا از این راه به مال اندكی دست یابند...(۱۷)، خبر از تحریف تورات میدهد.
پس بعد از بیان این مطالب، نتیجه این میشود كه بر فرض اینكه اگر در تورات گاو سرخ در رابطه با داستان بر ملاء كردن قاتل ذكر شده بود و بر فرض اینكه در قرآن هم هیچ اشارهای نسبت به این داستان وجود نمیداشت، ما به حكم عقل نمیتوانستیم به آن اعتماد كنیم تا چه رسد كه الآن در قرآن به روشنی این مطلب بیان شده است.
پی نوشتها:
۱. كتاب مقدس، سفر اعداد، داراكتب المقدس فی الشرق الاوسط، بیتا، فصل ۱۹،ص ۲۰۵
۲. طباطبائی، محمد حسین، المیزان، قم، انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه، بیتا، ج۱، ص۲۰۰
۳. همان، ج۱، ص۱۹۹.
۴. قرطبی، محمد بن احمد، تفسیر قرطبی، تهران، انتشارات ناصر خسرو، اول، ۱۳۶۴ش، ج۱، ص۴۴۵
۵. صدوق، محمد بن علی ابن بابویه، عیون اخبار الرضاء، بیروت، موسسه الاعلمی للمطبوعات،۱۴۰۴ق، ج۲، ص۱۶، حدیث۳۱.
۶. كتاب مقدس، سفر تثنیه، دارالكتب المقدس فی الشرق الاوسط، بیتا، ص ۲۶۱، فصل۲۱
۷. بقره:۶۹
۸. اسراء:۸۸
۹. نحل:۶۹ و انعام:۵۹
۱۰. یونس:۱۶
۱۱. هود:۴۹ و روم:۲ و ۳
۱۲. هود:۱۳ و ۱۴
۱۳. همان، المیزان ج۱، ص۶۲ به بعد.
۱۴. فصلت:۴۲
۱۵. حجر:۹
۱۶. ربّانی گلپایگانی، علی، تاریخ ادیان و علم كلام، انتشارات موسسه امام صادق(ع)، بیتا، ص ۵۸
۱۷. بقره:۷۴.
منبع: نرم افزار پاسخ۲ مرکز مطالعات حوزه