برخی بر این باورند که در مورد کاتب وحی بودن معاویه هیچ اختلافی وجود ندارد و تمامی مورّخین این را نقل می‌کنند. اما با مطالعه و تحقیق در کتب علمای بزرگ اهل سنت به دست می‌آید که چنین مطلبی نمی‌تواند واقعیت داشته باشد چون بسیاری از نویسندگان اهل‌سنت به صراحت اعتراف کرده‌اند که معاویه کاتب وحی نبوده است؛ از جمله ابوالحسن کوفی معتقد است که معاویه...

پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ برخی بر این باورند که در مورد کاتب وحی بودن معاویه هیچ اختلافی وجود ندارد و تمامی مورّخین این را نقل می‌کنند. اما با مطالعه و تحقیق در کتب علمای بزرگ اهل سنت به دست می‌آید که چنین مطلبی نمی‌تواند واقعیت داشته باشد چون بسیاری از نویسندگان اهل‌سنت به صراحت اعتراف کرده‌اند که معاویه کاتب وحی نبوده است؛ از جمله:

ابوالحسن کوفی معتقد است که معاویه نامه‌های معمولی پیامبر اکرم (ص) برای اعراب و تبادل را می‌نوشت.[۱] عبدالله بن عمرو بدون اشاره به کاتب وحی بودن معاویه، می‌گوید معاویه نامه‌های معمولی پیامبراکرم (صلی الله علیه و آله) را می‌نوشت.[۲] ابن‌عبدربه اندلسی نیز تصریح دارد که معاویه و خالد بن سعید نامه‌های معمولی و مورد نیاز پیامبر اکرم(ص) را می‌نوشتند.[۳] دینوری علت اینکه پیامبر(صلی الله علیه و آله) از معاویه و... برای نوشتن نامه‌های عادی استفاده می‌کرد را کمبود افراد باسواد دانست.[۴]

ابو ریه شافعی از نویسندگان معروف اهل‌سنت مصر، می‌نویسد: «کاتب وحی بودن معاویه دروغ است و عقل انسان آن را انکار می‌کند، زیرا چگونه پیامبر(صلی الله علیه و آله) از معاویه مطمئن باشد و او را کاتب و نویسنده قرآن قرار دهد و حال آنکه او و پدر و مادرش به زور اسلحه مسلمان شدند و هرگز اسلام در قلب آنان نفوذ نکرد. از نظر نقل نیز ثابت نیست، زیرا مدعیان این منصب برای معاویه، جا داشت لااقل یک نمونه از آیاتی را که نازل شد و معاویه کاتب آن بود را ذکر کنند و بگویند که در چه زمانی و در چه مکانی این آیات قرآن را در محضر پیامبر (ص) نوشته است، با اینکه او پس از فتح مکه، در مکه مانده بود و در مدینه به سر نمی‌برد. البته بعید نیست که بعضی از نامه‌ها را که (هیچ ارتباطی به وحی ندارد) برای پیامبر (صلی الله علیه و آله) نوشته باشد، اما اینکه بگوییم او چیزی از قرآن را نوشته (و به اصطلاح کاتب وحی بوده) این مطلب از محالات است و مدائنی می‌گوید: «کاتب وحی زید ‌بن ثابت بود».[۵]

پی‌نوشت:

[۱]. سیر أعلام النبلاء، ذهبي، شمس الدین محمد بن احمد بن عثمان، مؤسسة الرسالة، بيروت‏‏، چاپ نهم، ۱۴۰۱. ج۳، ص ۱۲۳، شرح حال معاویه.

[۲]. همان.

[۳]. العقد الفرید، ابن عبدالبر، أندلسي، دارالكتاب العربي، بيروت، لبنان: ج۴، ص ۱۶۱.

[۴]. المعارف، ابن قتيبة، عبدالله بن مسلم بن قتیبة دینوری، منشورات الشریف الرضی، قم، ۱۴۱۵. ص۳۰.

[۵]. ابوهریره، محمود ‌أبو‌رية، چاپ سوم، مؤسسة الأعلمي للمطبوعات، بيروت، لبنان، ص۲۰۴.