شبهه: از سوی مخالفین ادعا شده در انوار نعمانیه سید نعمت الله جزایری ج۲، ص ۲۶۲ به بعد گفته شده که شیعه تا زمان ظهور حضرت مهدی به دستور امام قرآن موجود را تلاوت می کند. و قرآن اصلی همان قرآنی است که مهدی آن را خواهد آورد.
پاسخ :
بعد از اینکه به دلایل متعدد ثابت شود که شیعه تحریف قرآن را به هیچ عنوان قبول ندارد، هر سخن و روایتی که دال بر تحریف قرآن باشد و لو از طرف هر کس و در هر کتابی گفته شده باشد مورد پذیرش نیست. توجه به این مطلب لازم است که شیعه در خصوص روایات و کتب روایی بر خلاف اهل سنت با احتیاط کامل برخورد می کند و هر حدیثی را که در کتاب روایی وجود داشته باشد با چشم بسته نمی پذیرد وبلکه معتقد ااست که در کتب روایی احادیث صحیح، و ضعیف و حتی مجعول وجود دارد.
کتاب انوار النعمانیة مرحوم جزائری، کتاب روایی است که در آن مجموعه ای روایات را جمع آوری کرده است که در بین آنها مانند سایر کتب ، روایات صحیح ، ضعیف و یا حتی در بعضی موارد مجعول موجود است.
ثانیا این کتاب جزء کتابهای مرجع و دست اول شیعیان نیست چراکه ایشان در این کتاب روایاتی را به ذوق و سلیقه خود جمع کرده است که حتی بعضی علماء شیعه جایگاهی برای این کتاب قائل نیستند و می گویند که در این کتاب روایات غلو آمیز که از ناحیه مخالفان و معاندان شیعه در جهت تضعیف تشیع ساخته شده است جمع شده است و بعضی از آنها بر خلاف قران و تعالیم اهل بیت علیهم السلام است.
ثالثا باتوجه به برخی از مطالب تندی كه در این كتاب وجود دارد برخی از بزرگان همانند مرحوم انگجی در پاروقی جلد ۲ صفحه ۱۰۸ انوار النعمانیه می نویسد: خواندن برخی از كتب سید نعمت الله جزایری شرعا اشكال دارد.
افزون بر اینها در قران آیاتی موجود است که به وضوح دلالت دارد بر اینکه قرآن مصون از هر گونه تحریف است و حافظ آن خداوند متعال است پس هر ادعایی دال بر تحریف قرآن، دروغ و کذب است از هر کسی می خواهد صادر شده باشد.
آیات چون
١ ـ « إِنَّ الَّذِینَ كَفَرُواْ بِالذِّكْرِ لَمَّا جَاءَهُمْ وَ إِنَّهُ لَكِتَابٌ عَزِیزٌ* لَّا یأْتِیهِ الْبَاطِلُ مِن بَینِْ یدَیهِ وَ لَا مِنْ خَلْفِهِ تَنزِیلٌ مِّنْ حَكِیمٍ حَمِیدٍ ؛كسانى كه به این ذكر [قرآن] هنگامى كه به سراغشان آمد كافر شدند (نیز بر ما مخفى نخواهد ماند)! و این كتابى است قطعاً شكست ناپذیركه هیچ گونه باطلى، نه از پیش رو و نه از پشت سر، به سراغ آن نمىآید چرا كه از سوى خداوند حكیم و شایسته ستایش نازل شده است! »[۱]
علامه طبابایی از مفسرین بنام شیعه در راشتای اثبات عدم تحریف قرآن کریم میگوید در" وَ إِنَّهُ لَكِتابٌ عَزِیزٌ"- ضمیر" انه" به ذكر بر مىگردد كه همان قرآن باشد. و" عزیز" به معناى بى نظیر و یا منیع است، یعنى از اینكه مغلوب چیزى شود امتناع دارد. و در توضیح « لا یأْتِیهِ الْباطِلُ مِنْ بَینِ یدَیهِ وَ لا مِنْ خَلْفِهِ» می گوید که آمدن باطل به سوى قرآن، به این معنا است كه باطل در آن راه پیدا كند، یا بعضى از اجزاى آن از بین برود و باطل شود، و یا همهاش، به طورى كه بعضى از حقایق و معارف حقه آن غیر حقه شود، و یا بعضى از احكام و شرایع آن، و توابع آن احكام از معارف اخلاقى، و یا همه این موارد ذكر شده لغو گردد، به طورى كه دیگر قابل عمل نشود چنین چیزى محال است بشود. و آیات و سورههاى قرآن و معارف اعتقادى و اخلاقى و عملی آن تا قیامت به اعتبار خود باقى است.[۲]
٢ ـ علامه طباطبایی مانند سایر مفسرین اسلام آیه «إِنَّا نحَْنُ نَزَّلْنَا الذِّكْرَ وَ إِنَّا لَهُ لحََافِظُونَ ؛ ما قرآن را نازل كردیم و ما بطور قطع نگهدار آنیم!» [۳] را دلیل قاطع بر نفی تحریف قرآن می داند و می گوید قرآن كریم از این جهت كه ذكر است باطل بر آن غلبه نمىكند، نه روز نزولش و نه در زمان آینده، نه باطل در آن رخنه مىكند و نه نسخ و تغییر و تحریفى كه خاصیت ذكریتش را از بین ببرد و نیز به طور مطلق آن را محفوظ به حفظ خداى تعالى دانسته كه گفتیم قرآن كریم از هر زیاده و نقصان و تغییر لفظى و یا ترتیبى كه ذكر بودن آن را از بین ببرد محفوظ خواهد بود.[۴]
با وجود این تاکید علمای شیعه چرا باز هم برادران اهل سنت ما تاکید بر این دارند که شیعه قائل به تحرف قرآن است و این قرآن تحریف شده را به دستور امامان شان تا ظهور امام زمان تلاوت می کنند؟
افزون بر اینها شفارشات امامان اهل بیت علیهم السلام در مورد عرضه روایات بر قرآن خود دلیل قاطع بر این است که نه از نظ اهل بیت رسول خدا (ص) و نه از نظر پیروان آنان قرآن تنها مصدر اسلامی است که قطع به صدور آن از خدا وجود دارد و هرگز تحریف در آن راه ندارد.
مثلا از اهل بیت علیهم السلام وارد شده است در جایی که دو حدیث صحیح السند باشد و متعارض باشند بایستی به قرآن عرضه شود بلکه بایستی مطلق احادیث بر قرآن عرضه شود اگر مخالف قرآن بود از آن اعراض شود و اگر موافق قرآن بود به دان اخذ شده ، عمل شود. حال اگر قرآن تحریف شده بود اینگونه مسائل و عرضه چه معنایی داشت.
« مُحَمّدُ بْنُ إِسْمَاعِیلَ عَنِ الْفَضْلِ بْنِ شَاذَانَ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیرٍ عَنْ هِشَامِ بْنِ الْحَكَمِ وَ غَیرِهِ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللّهِ ع قَالَ خَطَبَ النّبِی ص بِمِنًى فَقَالَ أَیهَا النّاسُ مَا جَاءَكُمْ عَنّی یوَافِقُ كِتَابَ اللّهِ فَأَنَا قُلْتُهُ وَ مَا جَاءَكُمْ یخَالِفُ كِتَابَ اللّهِ فَلَمْ أَقُلْهُ » ترجمه : پیغمبر (ص) در منى سخنرانى كرده فرمود: اى مردم آنچه از جانب من به شما رسید و موافق قرآن بود آنرا من گفتهام و آنچه به شما رسید و مخالف قرآن بود من آنرا نگفتهام.[۵]
امام رضا (ع) نیز فرمود: « ... فما ورد علیكم من خبرین مختلفین فاعرضوهما على كتاب الله ، فما كان فی كتاب الله موجوداً حلالاً أو حراماً فاتّبعوا ما وافق الكتاب ، وما لم یكن فی الكتاب فأعرضوه على سنن النبی ... » [۶]
امام علی (ع) در نهج البلاغه تمام شبهات تحریف قرآن را ریشه کن نموده و فرموده است:
« واعلموا أن هذا القرآن هو الناصح الذی لا یغش ، والهادی الذی لا یضلّ ، والمحدّث الذی لا یكذب ، وما جالس هذا القرآن أحد إلاّ قام عنه بزیادة أو نقصان : زیادة فی هدى أو نقصان فی عمى ، واعلموا أنّه لیس على أحد بعد القرآن من فاقة ، ولا لأحد قبل القرآن من غنى ، فاستشفوه من أدوائكم ، واستعینوا به على لأوائكم ، فإنّ فیه شفاء من أكبر الداء وهو الكفر والنفاق والغّی والضلال ، فاسألوا الله به وتوجّهوا إلیه بحبه ، ولا تسألوا به خلقه ، إنّه ما توجه العباد إلى الله بمثله.
واعلموا أنّه شافع مشفّع ، وقائل مصدّق ، وإنّه من شفع له القرآن یوم القیامة شفّع فیه ، ومن محل له القرآن یوم القیامة صدّق علیه ، فإنّه ینادی مناد یوم القیامة : ألا إنّ كل حارث مبتلى فی حرثه وعاقبة عمله ، غیر حرثة القرآن ، فكونوا من حرثته وأتباعه ، واستدلّوه على ربكم ، واستنصحوه على أنفسكم ، واتهموا علیه آراءكم ، واستغشوا فیه أهواءكم»[۷]
در این زیباسخن، امام(ع) ما را با سرچشمه‌ای وحیانی آشنا می‌‌کند که خویش از صَــهبای نــاب آن سیراب اســت. از آن جامِ باقى میگوید که چشمۀ فیاض و سرمنشأ فضایل است. البته آنچه باب علم نبی(ص) بیان مىکند، فقط جلَواتى از حقیقت قرآن است:
و بدانید كه این قرآن پندگویى است كه فریب ندهد و راهنمایى است كه گمراه نكند و حدیثخوانى است كه دروغ نگوید قرآن را ناصحی می‌‌داند که در آن غش نیست و هدایتی سره و خالص است که جز براى سعادت آدمی سخن نگفته است. به‌راستی این قرآن به آنچه خود پایدارتر است راه مىنماید قرآن حقیقت‌گویی است که تحفه‌ای جز صدق و راستی برای بشر به ارمغان نمی‌آورد. و بدانید كسى را كه با قرآن است نیاز نباشد و بىقرآن بىنیاز نباشد پس باید شفاى خویش را در قرآن یافت که براى دردهاى انسان بهترین دواست.
این احادیث و بسیاری از این قبیل که مجالی برای ذکر همه آنها نیست موضع روشن شیعه را بر نفی تحریف قرآن مجید بیان می کند
با توجه به مطالبی که عنوان شد هر چیزی که دال بر تحریف قرآن باشد از هر کسی باشد باطل و برداشتی نادرست است و با وجود این آیات و روایات و نیز اظهارات قاطع علماء شیعه نباید کسی به خود اجازه بدهد برخی از روایات ضعیف و یا مجعول را برای تحریف قرآن علم کند تا احساسات عده ای نا آگاه و بی اطلاع را بر علیه شیعه تحریک نماید.
[۱] . فصلت / ٤٠ ـ ٤١.
[۲] . علامه طباطبایى، ترجمه المیزان، ترجمه سید محمد باقر موسوى همدانى (قم، دفتر انتشارات اسلامى، ۲۰ جلدى، چاپ پنجم، ۱۳۷۴) ج ۶، ۲۶۲ تا ۲۸۳.ج۶، ص: ۲۷۶ج۱۷، ص: ۶۰۵
[۳] . الحجر / ٩.
[۴] . علامه طباطبایى، ترجمه المیزان، ترجمه سید محمد باقر موسوى همدانى (قم، دفتر انتشارات اسلامى، ۲۰ جلدى، چاپ پنجم، ۱۳۷۴) ج ۶، ۲۶۲ تا ۲۸۳.ج۶، ص: ۲۷۶ج۱۲، ص: ۱۵۳
[۵] . تفصیل وسائل الشیعة إلى تحصیل مسائل الشریعة ، محدث عاملى ، ۳ جلدی، آل البیت، قم ، ۱۴۰۹ ق ، اول ، ج۱۸ص ٧٩ عن الكافی. كتاب كافى جلد ۱ ص :۸۹ روایة: ۵
[۶] . عیون أخبار الرضا علیه السلام ، شیخ صدوق، ۲ جلدی ناشر: نشر جهان ، تهران ، ۱۳۷۸ ق ، اول ،ج٢ ص ٢٠.
[۷] . نهج البلاغة : ٢٢٣ | ١٥٨. نهج البلاغة ٢٠٢ | ١٧٦.
