مسئله خروج و ظهور امام مهدی علیه السلام از مسلمات دین اسلام است. همه مذاهب اسلامی به آن اعتقاد دارند زیرا احادیث صحیح نبوی در متون شیعه و سنی از آن خبر داده است. در اینجا به برخی آیات قرآن کریم اشاره می شود که بر این پدیده مهم دلالت دارند:
امام باقر عليه السلام در تفسير آيه شريفه
«يا أيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا اصْبِرُوا وَصابِرُوا وَرابِطُوا ... تُفْلِحُون»[۱] فرمود : اصبروا على أداء الفرائض وصابروا عدوّكم، ورابطوا إمامكم المنتظر.[۲] بر انجام واجبات صبر كنيد، و در مقابل دشمن مقاومت و پايدارى كنيد، و با امام خود كه انتظار قدومش را داريد رابطه داشته باشيد .
قمى رحمه الله در تفسير آيه شريفه
«وَإنْ مِنْ أهْلِ الكِتاب إلاَّ لَيُؤْمِنَنَّ ... شَهيداً»[۳] «كسى از اهل كتاب نيست جز آنكه پيش از مرگش به او يعنى حضرت عيسى عليه السلام ايمان آورد، و در روز قيامت بر آنها گواه خواهد بود» ،
از امام باقر عليه السلام نقل كرده است كه فرمود:
إنّ عيسى ينزل قبل يوم القيامة إلى الدنيا فلا يبقى أهل ملّة يهوديّ ولا غيره إلّا آمن به قبل موته، ويصلّي خلف المهديّ.[۴] همانا حضرت عيسى عليه السلام پيش از روز قيامت به دنيا فرود آيد هيچ اهل دينى از يهود و غير آن باقى نماند جز آنكه پيش از وفاتش به او ايمان آورد، و او در پشت سر حضرت مهدى (صلوات اللَّه عليه) نماز مى خواند .
از امام صادق عليه السلام در تفسير آيه شريفه
«إنّا نَصارى»[۵] «و از كسانى كه گفتند ما نصارى هستيم عهد و پيمان گرفتيم» ، روايت شده است كه فرمود: سيخرج مع القائم عليه السلام منّا عصابة منهم؛ به زودى جماعتى از آنان با حضرت قائم (صلوات اللَّه عليه) خروج خواهند نمود.[۶]
در روايتى آيه شريفه
«هَلْ يَنْظُرُونَ إلّا أنْ تَأْتِيَهُمُ المَلائِكَة»[۷] «آيا انتظارى دارند جز آنكه فرشتگان بر آنها فرود آيند» ، به وجود شريف آن حضرت تفسير شده است.
همچنین فرموده اند: اين قسمت از آيه شريفه «يَوْم يَأْتي بَعْضُ آياتِ رَبِّك»[۸] «روزى كه بعضى از آيات پرودگارت ظاهر شود» ، اشاره به ظهور حضرت حجّت (ارواحنا فداه) دارد.[۹]
عيّاشى رحمه الله در كتاب «تفسير» ذيل آيه شريفه «هُوَ الَّذي أرْسَلَ رَسُولَه ...»[۱۰] «او است آن كسى كه رسول خود را براى هدايت مردم و آموختن دين حق فرستاد تا او را بر تمام اديان چيره گرداند اگر چه براى مشركان ناخوش آيند باشد»، از امام صادق عليه السلام روايت كرده است كه فرمود: وقتى كه حضرت قائم (صلوات اللَّه عليه) خروج كند مشرك و كافرى نباشد مگر اينكه خروج آن حضرت براى او ناخوش آيند باشد.[۱۱]
نعمانى رحمه الله در كتاب «غيبت» در تفسير آيه شريفه «وَلَئِنْ أخَّرْنا عَنْهُمُ العَذاب إلى اُمَّة مَعْدُودَة»[۱۲](۵۷) «اگر عذاب را از آنها تا امّتى معدود تأخير بيندازيم» ، از امام صادق عليه السلام روايت كرده است كه فرمود: العذاب خروج القائم عليه السلام والاُمّة المعدودة أهل بدر وأصحابه؛ عذاب خروج قائم عليه السلام است و منظور از اُمّت معدود اصحاب آن حضرت هستند كه به عدد اهل بدر يعنى سيصد و سيزده نفر مى باشند[۱۳].
عيّاشى در تفسير خود از محمّد بن مسلم نقل كرده است كه : امام باقر عليه السلام در تفسير آيه شريفه «ألَمْ تَرَ إلَى الَّذينَ قيلَ لَهُمْ كُفُّوا - إلى قوله[۱۴] - وَنَتَّبِع الرُسُل»«آيا نمى انديشى درباره كسانى كه به آنها گفته شد: اكنون از جنگ كردن خوددارى كنيد و به نماز و زكات بپردازيد و آنگاه كه حكم جهاد صادر شد گفتند: خداوندا ! چرا بر ما دستور جنگ كردن دادى؟ چه مى شد اگر آن را مقدارى تأخير مى انداختى؟» ، فرمود: آنها تأخير جنگ را تا زمان قائم (صلوات اللَّه عليه) اراده كردند[۱۵].
پی نوشت ها :
[۱] . سوره آل عمران ، آيه ۲۰۰ .
[۲] . غيبة نعمانى : ۱۹۹ ح ۱۳، بحار الأنوار : ۲۱۹/۲۴ ح ۱۴، تفسير برهان : ۳۳۴/۱ ح۴، ينابيع المودّة: ۴۲۱، غاية المرام: ۴۰۸ ح۳، منتخب الأثر: ۵۱۵ ح۷، تأويل الآيات: ۱۲۷/۱ ح ۴۷.
[۳] . سوره نساء ، آيه ۱۵۹.
[۴] . تفسير قمى : ۱۵۸/۱، بحار الأنوار : ۵۰/۵۳ ح ۲۴، تفسير برهان : ۴۲۷/۱ ح۱، منتخب الأثر: ۴۷۹ ح۱، ينابيع المودّة: ۴۲۲، الآيات الباهرة: ۵۹.
[۵] . سوره مائده ، آيه ۱۴.
[۶] . الكافى : ۳۵۲/۵ سطر ۲، تفسير برهان : ۴۵۴/۱ ح۱، التهذيب: ۴۰۵/۷ ح ۶۲۱.
[۷] . سوره انعام ، آيه ۱۵۸.
[۸] . سوره انعام ، آيه ۱۵۸.
[۹] . كمال الدين: ۳۳۶/۲ ح۸ و در آن فرموده است : آيه و نشانه اى كه انتظارش را مى كشند حضرت قائم (ارواحنا فداه) است . بحار الأنوار : ۵۱/۵۱ ح ۲۵ ، تفسير برهان : ۵۶۴/۱ ح ۴.
و در روايت ديگرى در تفسير اين آيه از امام صادق عليه السلام نقل شده است كه فرمود : مقصود خروج امام قائم منتظر از ما اهل بيت است . اين حديث را در كمال الدين: ۳۵۷/۲ ح ۵۴، بحار الأنوار : ۱۴۹/۵۲ ح ۶۷ ، و تفسير برهان : ۵۲۴/۱ ح۴ روايت كرده اند .
[۱۰] . سوره توبه ، آيه ۳۳ ؛ سوره صفّ ، آيه ۹ .
[۱۱] . بحار الأنوار : ۵۰/۵۱ ح ۲۲، و در تفسير قمى : ۲۸۹/۱ مى نويسد : اين آيه درباره قائم آل محمّد عليهم السلام نازل شده است . و قسمت آخر آيه شريفه در حديث دوّم از همين بخش ذكر شد .
[۱۲] . سوره هود ، آيه ۸ .
[۱۳] . غيبة نعمانى : ۱۲۷ سطر ۳، بحار الأنوار : ۵۸/۵۱ ح ۵۱، تفسير برهان : ۲۰۸/۲ ح۱، المحجّة : ۱۰۲.
[۱۴] . معناى «إلى قوله» اين است كه آيه را ادامه دهيد تا «ونتّبع الرسل» ، ولى اين فرمايش صحيح نيست ، زيرا آيات بهم پيوسته نيستند ، آيه پيشين در سوره نساء ، و آيه اى كه بعد از آن آمده در سوره ابراهيم است ، و بنابراين ذكر آيه شريفه «ألَمْ تَرَ إلَى الَّذينَ...» در اينجا مناسب نيست بلكه در مورد امام مجتبى عليه السلام نازل شده است ، و در كتاب كافى و تفسير برهان اين دو آيه مخلوط شده است .
[۱۵] . الكافى : ۳۳۰/۸ ح ۵۶، تفسير برهان : ۳۹۴/۱ ح۲، تفسير عيّاشى : ۲۵۸/۱ ح ۱۹۶، بحار الأنوار : ۲۱۷/۴۴ ح۲ و ۱۳۲/۵۲ ح ۳۵، المحجّة:۶۱
منبع : پایگاه علمی المنجی.
