جهاد در آينه قرآن توسط جناب آقاى على تقىزاده اكبرى گردآورى و به كوشش پژوهشكده تحقيقات اسلامى قم تدوين شده است، به شرح پيامها و مفاد آيات قرآنى مرتبط با جهاد، به شيوه موضوعى پرداخته و در دو مجلد چاپ گرديده است.
انگيزه تأليف
هدف از تدوين اين مجموعه دستيابى سريع محققان به موضوعات مربوط به جهاد در قرآن كريم براى پژوهش در اين موضوع و ابعاد فقهى و تفسيرى آن است.
ساختار
در مجلد اول آيات جهاد و دفاع از ابتداى قرآن تا پايان سوره انفال و در جلد دوم از ابتداى سوره توبه تا پايان قرآن به صورت موضوعى دستهبندى شده و شرح كوتاهى در باره مفاد آيات و موضوع آنها داده شده است. منبع تفسيرى و موضوعى كتاب تفسير راهنما تأليف اكبر هاشم رفسنجانى است.
گزارش محتوا
آياتى كه در اين مجموعه گرد آمدهاند يا به لحاظ واژگان، يا به اعتبار مفهوم و دلالت اعم از دلالت مطابقى و تضمنى و التزامى و يا به جهت شأن نزول و مصداق با موضوع جهاد و دفاع مرتبط مىباشند. با استفاده از ترجمههاى معتبر و روان معاصر، ترجمه آيات جهاد در ذيل آنها آمده است.
اگر آيهاى داراى شأن نزول بود يا نياز به توضيحى در باره جهادى بودن آن داشت، پس از ترجمه با علامت ستاره مشخص شده و پس از آن نكتهها و پيامهاى جهادى به ترتيبى كه در آيه آمده از منابع تفسيرى استخراج و با ذكر شماره آورده شده است.
هر يك از نكتهها و پيامها، مشتمل بر عنوان و توضيح است. عنوان، گزارهاى بدون فعل، و توضيح، جمله يا جملههايى كامل است كه به ترتيب بيان مىگردد. در پايان نكتهها و پيامهاى واژگان مهم مرتبط با جهاد به صورت الفبايى آمده است. در ذيل واژگان اصلى، واژگانى فرعى نيز آمده كه با آنها تركيب مىشوند و به اختصار به موضوعى مرتبط با جهاد اشاره مىكنند.
در پايان كتاب، نمايهاى موضوعى از واژگان اصلى آيات به همراه واژگان فرعى و تركيبى به صورت الفبايى آمده است تا بتوان با استفاده از آن به تمامى آيات، نكتهها و پيامهاى مرتبط با جهاد دست يافت. پس از نمايه موضوعى، فهرست كامل آيات جهاد به تفكيك هر سوره با شماره آيه و شماره صفحه كتاب آمده است تا امكان آشنايى با اين آيات و نيز دسترسى به نكتهها و پيامهاى آيه مورد نظر فراهم آيد.
در شأن نزول و توضيح كلى و گاه در متن، از اشخاصى نام برده شده كه اسامى همه آنها با شماره صفحه، در فهرست اعلام پايان كتاب آمده است. اعلامى كه از آنها در عناوين نكتهها و پيامها ياد شده، افزون بر فهرست اعلام در نمايه موضوعى نيز آمده است. از آنجايى كه در اين مجموعه بناى استفاده از همه تفاسير نبوده است، از تفاسير شيعى الميزان، مجمعالبيان، نمونه، نور، راهنما، نورالثقلين و صافى و از تفاسير اهل سنت تفسير الكبير، المنار و فى ظلال القرآن به عنوان منابع انتخاب شده و مورد استفاده قرار گرفتهاند. در پايان كتاب، در فهرست منابع، مشخصات كامل اين تفاسير آمده است تا امكان مراجعه به متن آنها به راحتى فراهم آيد.