شبهه: طبق آیات قرآن كریم ما باید به ادیان و پیامبران پیشین ایمان داشته باشیم. پس چرا تنها باید به دین و پیامبر اسلام ایمان بیاوریم؟
پاسخ:
قبل از پرداختن به اصل پاسخ دو نكته باید مورد توجه قرار گیرد، یكی این كه، بر اساس اصول مشتركی كه تمام ادیان الهی دارند، دین الهی، از اوّل تا خاتم یكی بیش نیست و همه انبیاء الهی، بشر را به یك دین دعوت كرده اند خداوند در قرآن كریم می فرماید: «خداوند برای شما دینی قرار داد كه قبلا به نوح توصیه كرده و اكنون بر تو وحی كردیم و به ابراهیم و موسی و عیسی نیز توصیه كردیم.»(۱)
قرآن دین را در نزد خدا اسلام معرفی كرده می گوید: «همانا دین پسندیده نزد خداوند اسلام است.»(۲)
یا می فرماید: «ابراهیم و یعقوب به فرزندان خود چنین وصیت كردند، خداوند برای شما دین انتخاب كرده پس با اسلام بمیرید».(۳) در این آیات منظور از اسلام به معنای اصطلاحی آن نیست كه دین مقدس اسلام باشد، بلكه مقصود این است كه دین دارای حقیقت و ماهیتی است كه بهترین معرّف آن لفظ اسلام است.
نكته دیگر این كه خداوند از تمام انبیاء الهی میثاق گرفته كه همدیگر را تصدیق كنند. یعنی پیامبر قبلی، پیامبر بعدی را و پیامبر بعدی، پیامبر قبلی را تصدیق كرده و ایمان داشتن به انبیاء الهی و كتب آنها را به امت های خود سفارش كنند.(۴) به علت این اصول و میثاق است كه خداوند در چندین آیه دستور ایمان داشتن به انبیاء پیشین و كتب آنها را بیان كرده و می فرماید: «متقین كسانی هستند كه ایمان آورند به آنچه فرستاده شده به تو و آنچه فرستاده شده به پیامبران پیش از تو»(۵) و در آیه دیگر می فرماید: «مؤمنان همه به خدا و فرشتگان او و به پیغمبران خدا ایمان آورده اند می گویند ما میان هیچ یك از پیغمبران خدا فرق نمی گذاریم.»(۶) و در آیه دیگر می فرماید: «نیكوئی آن است كه به خدا و روز قیامت و ملائكه و كتاب های آسمانی و به پیغمبران ایمان داشته باشند.»(۷) و هم چنین می فرماید: «ای كسانی كه ایمان آورده اید، ایمان بیاورید به خدا و رسولش و كتابی كه به پیغمبرش نازل شده و كتاب های كه قبلا نازل شده است و هر كس به خدا و فرشتگان و كتاب های آسمانی و پیامبران و روز قیامت كافر شود، سخت به گمراهی فرو رفته و از راه سعادت دور افتاده است.»(۸)
این آیات همگی ایمان به پیامبران و كتاب ها و دین آنها را از اركان ایمان می دانند و نپذیرفتن حتی یكی از آنها مساوی با كفر است لكن باید بین ایمان به انبیاء پیشین و عمل به شرایع آنها فرق گذاشت، چون هدف از ایمان به انبیای پیشین و كتاب‌های آنها این است كه انبیای پیشین الهی و دینشان به حق بوده كه قرآن كریم از آن حقیقت خبر داده است و كسی كه به خدا و پیامبر خاتم ایمان دارد باید به حقیقتی كه در قرآن است هم ایمان بیاورد، امّا این به آن معنا نیست كه شرایع انبیای پیشین هم بر رسمیت خود باقی و جایز العمل باشد، چون شرایع و قوانین انبیاء پیشین طبق نیاز مردم زمان خویش وضع شده به همین جهت قرآن كریم از متفاوت بودن این شرایع خبر می دهد كه می فرماید: «برای هر قوم و ملت یك راه و یك طریقه خاص قرار دادیم.»(۹) كه با آمدن شریعت كامل باید مردم به آن عمل كنند، خداوند می فرماید: «اوست خدائی كه رسول خود محمد ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ را با دین حق بهدایت خلق فرستاد تا به همه ادیان عالم تسلط و برتری دهد.»(۱۰) و در آیه دیگر می فرماید: «امروز دین شما را به حد كمال رسانیدم ونعمت را بر شما تمام كردم و بهترین آئین را كه اسلام است بر شما برگزیدم.»(۱۱)
طبق قرائن نقلی و تاریخی كه در رابطه با این آیه شریفه هست منظور از اسلام دین مقدس اسلام است با وجود شریعت كامل و برتر دیگر نوبت عمل به سایر شرایع نمی رسد.
بنابراین قرآن كریم یك راه كار كاربردی و عملی پیش روی بندگانش گذاشته است كه به انبیای پیشین و كتاب های آنها ایمان داشته باشید، به این كه آنها حق بوده و از طرف خداوند مبعوث شده اند و شرایع آنها در زمان خودشان قبل از تحریف و نسخ قابل عمل بوده امّا با بعثت پیغمبر خاتم و آمدن شریعت كامل و برتر دیگر عمل به شرایع قبل، از كسی پذیرفته نمی شود.
پی نوشتهاک
۱. شوری : ۱۳.
۲. مائده : ۴۸.
۳. بقره : ۱۳۲.
۴. آل عمران : ۸۱. مائده : ۴۸.
۵. بقره : ۴.
۶. بقره : ۲۸۵.
۷. بقره : ۱۷۷.
۸. نساء : ۱۳۶.
۹. مائده : ۴۸.
۱۰. توبه : ۳۳.
۱۱. مائده : ۳.
