ابو الحسن، على بن ابراهيم بن هاشم قمى، از روات بزرگ شيعه در قرن سوم هجرى است.
او از ياران امام حسن عسكرى عليه السلام و از مشايخ معتبر ثقة الاسلام كلينى به شمار مى آيد.
دوران كودكى
على در آغوش گرم خانوادهاى مؤمن و علاقهمند به خاندان عصمت و طهارت به دنيا آمد. پدر او از راويان بزرگ شيعه است.
وى از همان دوران كودكى در محضر پدر شروع به فراگيرى معارف محمد و آل محمد صلوات الله عليهم كرد و از بسيارى از روات و مشايخ شيعه روايت شنيد و خود نيز يكى از روات معتبر و سرشناس شهر قم شد.
پدر
شيخ عباس قمى در كتاب الكنى و الالقاب درباره مقام و منزلت ابراهيم بن هاشم پدر على بن ابراهيم مىفرمايد:« وى از برجستهترين و بزرگترين شخصيتهاى روايى شهر قم مىباشد. او اولين كسى بود كه روايات اهل كوفه را در شهر قم رواج داد و در حقيقت او شيخ قم و چهره سرشناس آنان مىباشد».
شخصيت
على ابن ابراهيم قمى يكى از برجستهترين و معتبرترين روات شيعه به شمار مىآيد. حدود ۷۱۴۰ روايت در مجموعههاى روايى بزرگ شيعه از او نقل شده كه ۶۲۱۴ روايت آن را از پدر خود ابراهيم بن هاشم روايت كرده است.
وى از احترام خاصى نزد علما و فقهاى شيعه برخوردار است و مرحوم كلينى در كتاب كافى بسيارى از روايات خود را به او مستند مىسازد.
او جزء اولين راويان بزرگ حديث در شهر قم مىباشد و فقهاى شيعه او را استاد مشايخ قم و از بزرگترين چهرههاى آن شهر مىدانند.
سخن نجاشى
نجاشى در باره او مى فرمايد:« على بن ابراهيم شخصيتى مورد اطمينان در نقل روايات و داراى ايمانى ثابت و استوار است و مورد اعتماد و داراى عقيده و مذهبى صحيح مىباشد. او روايات فراوانى را از مشايخ شيعه شنيده و نقل كرده است.»
بيان صاحب إعلام الورى
مرحوم طبرسى مى فرمايد:« على بن ابراهيم از بزرگترين راويان شيعه است كه در عصر امام حسن عسكرى عليه السلام زندگى مىكرده و محمد بن يعقوب كلينى در كتاب كافى بسيار از او روايت نقل مى كند.»
اساتيد
على بن ابراهيم از محضر بسيارى از روات معتبر شيعه بهره برده از جمله:
۱- پدر بزرگوارش ابراهيم بن هاشم ۲- برادرش اسحاق بن ابراهيم بن هاشم ۳- محمد بن عيسى ۴- احمد بن محمد بن خالد برقى ۵- ايوب بن نوح ۶- احمد بن اسحاق بن سعد ۷- احمد بن محمد ۸- اسماعيل بن محمد ملكى ۹- حسن بن محمد ۱۰- حسن بن موسى الخشاب
شاگردان
شخصيتهاى فراوانى نيز از محضر درس او بهره برده اند مانند:
۱- ثقة الإسلام محمد بن يعقوب كلينى ۲- قاسم بن محمد ۳- احمد بن زياد بن جعفر همدانى ۴- حسن بن حمزه علوى ۵- محمد بن موسى بن متوكل
تأليفات
على بن ابراهيم داراى تأليفات فراوانى است از جمله:
۱- نوادر القرآن ۲- ناسخ و منسوخ ۳- قرب الإسناد ۴- الشرايع ۵- الحيض ۶- التوحيد و الشرك ۷- فضائل أمير المؤمنين عليه السلام ۸- المغازي ۹- الأنبياء ۱۰- المشذر ۱۱- المناقب ۱۲- اختيار القرآن
