شبهه
در قرآن آمده است كه زلیخا عاشق زیبایی حضرت یوسف شده بود. ولی روان شناسان می گویند: زنان بیشتر عاشق زبان و ادب مردان می شوند تا زیبائی آن ها، چنان چه حضرت علی ـ علیه السلام ـ فرمودند: ادب مرد زینت اوست؟
پاسخ شبهه
در داستان عبرت آموز حضرت یوسف آمده است كه:« آن زن (همسر عزیز مصر) كه یوسف در خانه او بود، از یوسف تمنای كام جوئی كرد. درها را بست و گفت: به سوی من بیا، یوسف گفت: پناه می برم به خدا و هرگز به صاحب نعمتم خیانت نمی كنم و ظالمان (خیانت كاران) رستگار نمی شوند، یوسف به سوی در دوید و زلیخا پیراهن او را گرفت و پاره كرد، در این هنگام همسر آن زن را دم در یافتند! زلیخا گفت: كیفر كسی كه بخواهد به اهل تو خیانت كند نه جز زندان یا عذاب دردناك، چه خواهد بود؟! یوسف گفت: این او بود كه قصد مرا داشت و در این هنگام شاهدی گفت نگاه كنید اگر پیراهن یوسف از جلو پاره شده باشد از دروغ گویان است و حق با زن است و اگر پیراهن یوسف از پشت پاره شده باشد، یوسف درستكار است و نیرنگ زلیخا و بی گناهی یوسف با این شهادت روشن شد... زنان مصر زلیخا را به خاطر این كار سرزنش كردند و او زن ها را دعوت كرد و دست هر كدام كارد و میوه ای داد و وقتی یوسف وارد آن مجلس گشت همه از زیبایی او شگفت زده شدند و از خود بی اختیار و با چاقو دست هایشان را بریدند. همسر عزیز گفت: این همان است كه به خاطر عشق به او مرا سرزنش می كنید».(۱)
از آخر این داستان كه زنان مصر گفتند یوسف چه قدر زیباست، استفاده می شود كه زلیخا عاشق زیبایی حضرت یوسف شده بود و این هیچ منافاتی با نظر روان شناسان ندارد چرا كه در باور آن ها نیز برای هر زن و دختر در انتخاب همسر ملاك و اولویت مشخصی وجود دارد، برخی از زنان عاشق مال و منالند و اولویت شان امنیت شغلی مرد، برخی دیگر به ایمان اهمیت می دهند و بقیه را به حاشیه می رانند و عده ای ملاك و اولویت خود را تحصیلات مرد می دانند و لذا اگر هم زیبا نباشد باز با این مردان ازدواج می كنند و برخی از زنان نیز فقط عاشق زیبایی ظاهری مرد می شوند و اولویت اول را در زیبایی شوهر می دانند و اگر پسری زیبا نباشد بدون توجه به كمالات دیگرش به او جواب منفی می دهند. چنان چه جان گری پس از هفت سال تلاش و پژوهش درباره روحیات، خواسته ها، نیازها و ملاك های زن و مرد می نویسد:
«زنان برای عشق و محبت و برقراری ارتباط و زیبائی ارزش قایل اند».(۲)
این می رساند كه زیبایی یكی از ملاك های مهم زنان است كه هم بر زیبا جلوه دادن خود تلاش می كنند و هم دوست دارند كه همسرانشان زیبا باشند.
در روایات اسلامی نیز تأكید شده كه آراستگی مردان بایستی حفظ شود چون زنان، زیبایی شوهران شان را دوست دارند. چنان چه امام حضرت ابی جعفر ـ علیه السلام ـ می فرمایند:
«هم چنان كه مردان دوست دارند زنان شان زینت داشته باشند، زنان نیز دوست دارند شوهران شان از زینت استفاده كنند».(۳)
رسول گرامی اسلام ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ نیز در اهمیت حنا گذاشتن مردان می فرماید:
«این نور، ایمان و باعث محبت زنان می گردد».(۴)
بنابر این هم چنان كه ادب و متانت مرد برای زن قابل اهمیت است ، زیبایی نیز اهمیت دارد و این با تحقیقاتی كه در دانشگاه های تربیت معلم از دانشجویان دختر شده به اثبات رسیده و آن ها ملاك ها را در انتخاب شوهر چنین توضیح داده اند: ۱ـ تحصیلات. ۲ـ اخلاق. ۳ـ اعتقادات دینی. ۴ـ زیبایی.(۵)
با نگاهی به این نظر سنجی علمی روشن می شود كه چهار ملاك در انتخاب شوهر وجود دارد و زیبایی هم یكی از آن هاست و البته ادب را می توان در اخلاق و اعتقادات دین گنجاند. و علاوه بر این چهار ملاك، دانشجویان دختر پزشكی در نظر سنجی های تحقیقاتی كه توسط دانشگاه ها انجام شده ملاك های دیگری را گفته اند مانند: ۱ـ مسئولیت پذیری. ۲ـ ایمان. ۳ـ وفاداری. ۴ـ فداكاری.(۶)
اگر ایمان را با اعتقادات دینی یكی بدانیم. تا این جا هفت ملاك و اولویت برای زنان در انتخاب مرد ایده آل خود تأثیرگذار است و جان گری نیز در تحقیقاتش آورده است، زنان دوست دارند مردی را انتخاب كنند و به او عشق بورزند كه این خصوصیات را داشته باشند: ۱ـ حمایت مرد از زن و توانمندی مرد. ۲ـ فداكاری. ۳ـ تحت تأثیر زیبایی های زنان قرار گرفتن. ۴ـ عشق و محبت به زن از سوی مرد. ۵ـ همدردی، درك زن و دلسوزی. ۶ـ بر آوردن نیاز های زنان.(۷)
حاصل سخن این كه زنان برای عاشق مرد شدن و علاقه پیدا كردن به او ملاك های مختلفی دارند و نمی توان گفت همه بر یك ملاك و اولویت آن اصرار دارند و روان شناسان خانواده مانند برگس و دكتر وینچ و دیگران بر این باورند كه زن یا مرد به این دلیل همسری می گزیند تا نیازهای خود را بر آورده كند و لذا هر چه قبل از ازدواج همدیگر را بشناسند و خواسته های مقابل را درك كنند، بیشتر در زندگی موفق می شوند.(۸) و در این بین برخی نیازش همراهی یك همسر معتقد به دین است دیگری فداكار، آن دیگری زیبایی و ..... و قرآن كریم هم اگر اشاره دارد كه زلیخا عاشق زیبایی حضرت یوسف شده است، نمی خواهد برای زنان تنها ملاك و اولویت را زیبایی مردان قرار دهد بلكه بیانگر این مطلب است كه همسر عزیز مصر شیفته جمال یوسف شد و خواست به انحراف كشیده شود ولی خداوند بندگان صالح خود را نگه می دارد و با نگاهی به آیات قرآن كریم، تقوا و ایمان اولین ملاك در انتخاب همسر معرفی شده است:
«و با زنان بت پرست تا ایمان نیاورده اند، ازدواج نكنید، كنیز با ایمان از زن آزاد بت پرست بهتر است هر چند [زیبایی، ثروت و موقعیت او] شما را به شگفتی آورد. و زنان با مردان بت پرست ازدواج نكنند مگر آن كه مردان بت پرست ایمان بیاورند. غلام با ایمان از یك مرد آزاد بت پرست بهتر است، هر چند (ثروت و مال، موقعیت و زیبائی او) شما زنان را به شگفتی وا دارد. آن ها را به سوی آتش دعوت می كنند و خدا به سوی آمرزش و بهشت فرمان می دهد و آیات خویش را برای مردم روشن می سازد، شاید متذكر شوند».(۹)
پی نوشتها
۱. برداشت آزاد از سوره یوسف : ۲۳ الی ۳۲.
۲. جان گری، مردان مریخی و زنان ونوسی، ترجمه رضا نیازی، قم، چاپ چهارم، ۱۳۸۴ش، ص۳۴.
۳. مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، بیروت، موسسه الوفاء، ۱۴۰۴ق، ج۷۳، ص۱۰۱.
۴. کلینی، محمد، کافی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۶۵ش، ج۱، ص ۴۸۰.
۵. نوابی نژاد، شکوه، مشاوره ازدواج و خانواده درمانی، تهران، سازمان مرکزی انجمن اولیاء و مربیان جمهوری اسلامی ایران، چاپ چهارم، ۱۳۸۰ش، ص۱۷.
۶. مشاوره ازدواج و خانواده درمانی، ص ۱۷.
۷. مردان مریخی و زنان ونوسی، ص ۷۳.
۸. مشاوره ازدواج و خانواده درمانی، ص۱۰.
۹. بقره : ۲۲۱.
