نویسنده: عبدالرحمن بدوی.
مترجم: حسین سیدی.
ناشر:آستان قدس رضوی.
مکان نشر:مشهد مقدس - ایران
سال نشر: ۱۳۸۳ ش.
صفحات: ۲۹۲ صفحه
كتاب پيرامون بررسى برخى از ديدگاههاى مستشرقان دربارۀ تعدادى از موضوعات قرآنى نوشته شده است.
مؤلف كه از قرآن پژوهان معاصر مىباشد در اين كتاب حدود سيزده موضوع از موضوعات قرآنى را در سيزده فصل و يك مقدمه بحث كرده است وى در مقدمه پيدايش استشراق و كتابهاى تألیف شده در اين زمينه را توضيح داده، آنگاه اشكالات اساسى آنها را متذكر شده است.
فصل اول:واژۀ «اُمّى» در رابطه با پيامبر(ص)چه معنايى دارد، در ابتدا آياتى كه واژه «امى» در آنها به كار رفته است را ذكر نموده آنگاه دربارۀ ريشۀ اصلى آن دو احتمال ذكر نموده كه اصل آن يا «امت» است و يا «ام».در ادامه ديدگاههاى خاورشناسان را در اين باره ذكر مىكند كه برخى مىگويند«امى» به معنای «بتپرست» و برخى ديگر مىگويند به معنای «كسى است كه مىتواند بخواند ولى نمىتواند بنويسد»-در پايان با نقد اين آراء نتيجهمىگيرد كه «امّى» از «امت» مشتق شده و به معنای «جهانى» و يا «شايسته و فرستاده براى همه امتها» مىباشد
فصل دوم:در اين فصل دربارۀ ادعاى دروغين خاورشناسان كه مىگويند«ميان قرآن و كتاب مقدس شباهت وجود دارد» سخن مىگويد.
وى ابتدا انگيزه پيدايش اين ادعا را چنين بيان مىكند كه هدف از اين ادعا اين است كه بگويند قرآن از انجيل مسيحيان يا تلمود يهوديان تاثير پذير بوده است آنگاه كتابهاى تألیف شده در اين زمينه را معرفى مىكند سپس ديدگاههاى خاورشناسان در اين باره را همراه با ذكر نمونههايى كه ادعاى شباهت و همگونى ميان متن آيات و كتاب تورات و يا انجيل شده است، آنها را پاسخ داده و عدم تاثير پذيرى را اثبات مىنمايد.
فصل سوم:در اين فصل واژۀ «فرقان» از ديدگاه خاورشناسان مورد بحث قرار گرفته است.وى پس از ذكر چند آيه كه واژۀ فرقان در آن به كار رفته است، برخى از خاورشناسان كه در اين باره تحقيقاتى انجام داده و اظهار نظر كردهاند را نام برده مىگويد كه همۀ اينها در تفسير خودشان اتفاق نظر دارند كه كلمۀ «فرقان» در اصل سريانى و يا يهودى بوده است آنگاه پاسخ اين نظريهها را مىدهد و ديدگاه صحيح را ذكر مىكند.
در فصل چهارم:پندارهاى شگفت «مرگليوث» را بحث مىكند، وى در ابتدا خلاصهايى از تاريخچۀ زندگی «مرگليوث» را بيان كرده آنگاه نظر وى در خصوص واژۀ «مسلم» را كه مىگويد اين واژه بر طرفداران مسيلمۀ كذّاب دلالت مىكند، و نيز تحريم شراب و وجوب روزۀ ماه رمضان(كه براى تمرين و آموزش نظامى است) را ذكر نموده، پاسخ آنها را مىدهد
فصل پنجم:در اين فصل برخى از نظريات گلدزيهر را بيان مىكند كه مىگويد واژههاى متعددى همچون:خدا، روزه، قبله و... ميان اسلام و يهود مشترك بوده و در حقيقت اين مفاهيم از يهود گرفته شده و وارد اسلام شده است، كه با بررسى آنها نتيجه مىگيرد كه اين ديدگاه مردود و باطل است.
فصل ششم:در اين فصل ديدگاه خاورشناسان دربارۀ واژۀ «صائبان» مورد نقد و بررسى قرار گرفته است
فصل هفتم:در اين فصل نظريۀ دانشمند خاورشناسبه نام «ونسينگ» در مورد واژۀ «رسولان» را بحث كرده است. اين خاورشناس مىگويد كه اين واژه به معناى بشارت دهنده مىباشد، وى با بررسى پيدايش اين نظريه و كاربرد آن در كتاب تورات اين نظريه را پاسخ مىدهد.
فصل هشتم:در اين فصل ديدگاه برخى كه مىگويند تعدادى از مفاهيم قرآنى همچون:مفهوم فضيلت،ذو القرنين، نور، ريشۀ يونانى دارد را مورد بحث و بررسى قرار داده است.
فصل نهم:در اين فصل بحث مىكند كه آيا اصل«بسم الله» از كتاب مقدس است كه در اين رابطه نظريۀ خاورشناس معروف «نولدكه» را ذكر نموده كه مىگويد اصل بسم اللّه برگرفته از كتاب مقدس مىباشد آنگاه پاسخ آن را مىدهد.
فصل دهم:در اين فصل ديدگاههاى خاورشناس دربارۀ ترتيب نزولى سورههاى قرآن بحث شده است
فصل يازدهم:در اين فصل ديدگاهها دربارۀ برخى از واژههاى غير عربى موجود در قرآن مورد بررسى قرار گرفته است كه در اين رابطه ابتدا ديدگاه دانشمندان و مفسران اسلامى را در اين زمينه ذكر كردهآنگاه ديدگاههاى برخى از خاورشناسان دربارۀ برخى از لغات غير عربى قرآن بيان شده است كه مىگويند اين واژهها در اصل عبرانى و يا سريانى هستند و از تورات و يا انجيل وارد قرآن شدهاند.
فصل دوازدهم:در اين فصل نظرات خاورشناسان دربارۀ جملۀ «يا اخت هارون» مورد بررسى قرار گرفته است وى پس از ذكر ديدگاه يكى از خاورشناسان به نام «رِلاند» در اين باره، و بررسى اين نظريه، در ادامه ديدگاه خود را بيان كرده نتيجه مىگيرد كه جملۀ «يا اخت هارون» یعنی «اى كسى كه از نسل هارون هستى» مىباشد.
فصل سيزدهم:اين فصل اختصاص دارد به بررسى معناى واژه و لفظ«هامان» که مراد از اين شخص چه كسى مىباشد كه در اين زمينه نظريه خاورشناس معروف «نولدكه» را در اين باره ذكر نموده آنگاه به نقد و بررسى آن پرداخته است.
ویژگیها
۱. استفاده از منابع اوليه و اصلى مربوط به خاورشناسان
۲. بررسى ديدگاههاى مختلف مستشرقان دربارۀ موضوعات مورد بحث و نقد آنها
۳. در ابتداى هر بحث آيات مربوطه آورده شده است. و توضيحات اجمالى در خصوص موضوع ارائه شده است
۴. بيان تاريخچهايى از سير تطور و پيدايش استشراق و معرفى برخى از صاحب نظران آنها.
اشكالات
۱. بين موضوعات مورد بحث هيچ رابطهايى وجود ندارد و مؤلف علت انتخاب را نيز بيان نكرده است
۲. برخى از موضوعات به صورت گسترده مورد بحث قرار گرفته و برخى خيلى خلاصه مثلا فصل پنجم در ۵ صفحه ولى فصل دوم در ۳۵ صفحه بيان شده است
ویژگیهاى نسخه تحقيق شده
۱.بيان تاريخچه مختصرى از سير تطور و شكلگيرى بحث استشراق و مستشرقين در مقدمه كتاب
۲.در پايان هر بحثى عنوان «يادداشتها» وجود دارد كه در آن توضيحاتى پيرامون مورد بحث، ارائه شده است كه مىتواند تكميل كنندۀ موضوع بحث باشد ضمن آنكه ديدگاه مفسران شيعه همراه با برخى از روايات ائمه معصومين(ع) ذكر شده است
۳.توضيح برخى از واژههاى موجود در متن، مانند آنچه كه در صفحۀ ۱۱۷ دربارۀ توضيح واژۀ «استصحاب»آورده است