معرفى كتاب
درآمدى بر تاريخ اديان در قرآن نوشته دكتر عبدالرحيم گواهى و به زبان فارسى است كه به بررسى تاريخ اديان از ديدگاه قرآن كريم مى‌پردازد.
البته اين كتاب به عنوان مقدمه و مدخلى براى بحث در باب تاريخ اديان است لذا از ارائه مطالب تفصيلى در آن خوددارى شده است.به اعتقاد نويسنده كل قرآن يك كتاب جامع تاريخ اديان است، از اين‌روى حذف و انتخاب بين آيات و برگزيدن دسته‌اى از آنها به عنوان آيات مربوط به دين و اديان كارى است بس دشوار.از اين‌رو نويسنده ناچار به انتخاب و دسته‌بندى آيات قرآنى در اين زمينه شده است.
نويسنده در مدخل بحث به بررسى موضوعاتى نظير نزول قرآن،قرائت قرآن، اوصاف قرآن و معرفى مخالفين قرآن مى‌پردازد.
در فصل اول از بخش نخست كتاب به آياتى از قرآن كريم كه در آنها به بحث تاريخ اديان پرداخته شده اشاره مى‌شود و سپس اعتقادات افراد در طول تاريخ تقسيم‌بندى و به دو دسته اعتقادى عمده؛يعنى حزب اللّه و حزب شيطان منقسم مى‌شود.پس از آن به بررسى اجمالى وضع اقوام گذشته-براى پندآموزى-از ديدگاه قرآن پرداخته شده است.
در ادامه موضوع تسامح دينى از منظر قرآن كريم مورد بحث و بررسى واقع شده است.
در فصل دوم از كتاب نويسنده تعاريف، معانى و اوصاف دين و دينداران را از ديد اين كتاب مقدس مورد بررسى قرار داده و در نهايت علائم و نشانه‌هاى سست‌ايمانى و آفات دين از نگاه قرآن را بيان مى‌كند.در اين فصل به مناسبت بحث مختصرى هم دربارۀ معناى«اسلام»از ديدگاه قرآن مطرح مى‌شود.
در فصل سوم به موضوع وحدت اديان الهى كه بيشتر آيات مرتبط با اين موضوع در سورۀ مباركه بقره آمده است،پرداخته شده است.
فصل چهارم به موضوع ايمان در قرآن اختصاص يافته و ايمان و مؤمن در قرآن تعريف و اوصاف افراد مؤمن و امتحان‌هاى سخت خداوند نسبت به بندگان مؤمنش و نيز مراتب ايمان و عوامل تخريب ايمان و...گوشزد شده است.
معرفى اسلام از ديدگاه قرآن و تقسيم آن به اسلام خاص و اسلام عام، اوصاف فرد مسلمان،
مراتب اسلام و...از جمله موضوعاتى است كه در فصل پنجم بدانها پرداخته شده است.
در بخش دوم كتاب موضوع اهل كتاب و اوصاف ايشان در قرآن، نحوه برخورد اسلام با اهل كتاب و نيز موضع‌گيرى اهل كتاب در مقابل اسلام،طبقه‌بندى اهل كتاب، معرفى ابراهيم عليه السلام به عنوان سرسلسله پيامبران الهى، اوصاف وى و فرازهايى از زندگانى آن حضرت از ديدگاه قرآن، معرفى دين يهود از ديدگاه قرآن كه در بين تمام اديان بيشترين شرح و تفصيل بدان اختصاص يافته است، معرفى حضرت موسى عليه السلام و بخشهايى از تاريخ قوم يهود از منظر قرآن، معرفى دين مسيحيت و آيات مربوط به اين دين،حضرت مريم و حضرت عيسى(ع)و معرفى صابئين و مجوس از ديدگاه قرآن مطرح شده است.
در بخش سوم آيات مرتبط با موضوع كفر،نفاق و استضعاف در قرآن مورد بررسى قرار گرفته است.
در پايان كتاب هم مبانى قرآنى روابط خارجى جامعه اسلامى با اهل كتاب و غير اهل كتاب و نيز احكام كلى اسلام دربارۀ اين نوع از رابطه بيان شده است.
ساختار كتاب
كتاب در ابتدا شامل فهرست اجمالى و فهرست تفصيلى مطالب و يك مقدمه مفصل از نويسنده مى‌باشد.پس از آن به عنوان مدخل بحث بيان شده است.
كتاب داراى سه بخش اساسى-كه هريك حاوى فصول متعددى است-و نيز يك مؤخره مى‌باشد:
بخش اول كه فصولى چون:بحث كلى تاريخ،دين در قرآن، وحدت اديان الهى و... را دربردارد.
بخش دوم،شامل فصولى با عناوين:اهل كتاب در قرآن،حضرت ابراهيم،دين يهود در قرآن، مسيحيت در قرآن مى‌باشد.
بخش سوم فصول ذيل را دربرمى‌گيرد:كفر در قرآن،نفاق در قرآن و استضعاف در قرآن.
در مؤخره بحث هم«مبانى قرآنى رابطۀ امت و جامعه اسلامى با جهان خارج يا روابط خارجى» بيان شده است.
در پايان هم نتيجه‌گيرى و جمع‌بندى از مطالب مطرح شده در كتاب ارائه شده است.
نسخه‌شناسى
نويسنده كتاب دكتر عبدالرحيم گواهى است.اين كتاب در قطع وزيرى با جلد شوميز در ۴۶۳ صفحه براى بار دوم در سال
۱۳۷۹ هجرى شمسى از سوى«دفتر نشر فرهنگ اسلامى»تهران منتشر شده است.
منبع: ویکی نور
