آموزش قرائت

تفسیر قرآن

ترجمه قرآن

متن قرآن

ندای قرآن

تفسير آسان(نجفي خميني)

 نام كامل كتاب« تفسير آسان منتخب از تفاسير معتبر» و معروف به« تفسير آسان» مى باشد. تفسيرى است فارسى، ساده و روان همراه با روايت، شامل جميع قرآن بوده، و در عين اينكه خلاصه است، جامع نيز مى باشد، يعنى حاوى موضوعات تفسيرى و علوم قرآنى بوده و ملال آور نيست. آميخته با بحثهاى اخلاقى و اعتقادى و قابل استفاده براى عموم مردم مى باشد. اين تفسير همانطور كه در ذيل نام كتاب آمده، منتخب و گزيده اى از تفسيرهاست( در قسمت منابع تفسير خواهد آمد.) گزيده اى كه تنها بيانگر دشوارى هاى واژگان و تركيب باشد و خواننده با مطالعه آن كاملا در فضاى پيام قرآن قرار گيرد. مواعظ و پيامهاى اخلاقى را به گوش دل بسپارد و قرآن را، راهنماى زندگى و راه سعادت قرار دهد.
 انگيزه مفسر، تنظيم تفسيرى به زبان فارسى براى عموم مردم، به جهت نبود يا كمبود تفاسير فارسى بوده است.
روش عمومى تفسير
 روش مفسر اين گونه است كه در آغاز هر سوره، اطلاعات كلى راجع به آن را از قبيل نام مشهور، تعداد آيات، مكى، مدنى، نامهاى ديگر ارائه مى دهد، آنگاه اشاره اى به ثواب تلاوت، جمع بندى پيام سوره و فضاى كلى آن دارد، آنگاه درباره فضيلت تلاوت سوره و آيه به ذكر احاديث مى پردازد. سپس به عنوان اولين قدم، بعد از متن... آيه به ترجمه آن همت مى گمارد. مطالب فقهى مربوط به آيه را از منابع و كتب فقهى( مانند عروة الوثقى) نقل مى كند. البته گاه به قرائت آيه در آنجا كه مورد بحث باشد، اشاره مى كند.
 در مرحله سوم به لغت و معناى كلمه و آيه مى پردازد، تجزيه و تركيب جملات را انجام مى دهد سپس توضيحاتى در زمينه فصاحت و بلاغت قرآن دارد. بعد از آن به توضيح آيه مى پردازد و سعى در بيان ارتباط آيات دارد. سپس به حكايات تاريخى و برخى قصص مناسب بحث پرداخته، تأويلات مناسب آيه را( در صورت لزوم) مطرح مى نمايد. در آخر نيز به تبيين حقيقت و مجاز الفاظ و اسنادها در آيه همت مى گمارد. در توضيح و تفسير آيه از آيات ديگر و احاديث رسيده كمك مى گيرد.
 روش مفسر در نقل حديث بدين گونه است كه پس از توضيح معناى آيه، حديث را مى آورد و در صورتى كه حديث طولانى باشد، تنها به قدر لازم از آن نقل قول مى نمايد.
 ذيل آيات ضمن گلچين مطالب از تفاسير ديگر، خود استفاده هايى دارد كه حاصل تلاش فكرى خود وى مى باشد، مانند استفاده ها و نكاتى كه از آية الكرسى در ج ۲ ص ۱۲۷ مطرح مى كند.
 علاوه بر نقل حكايتهاى آموزنده تاريخى و معاصر خود، به قصص قرآنى نيز توجه دارد و در اين زمينه از نقل اسرائيليات پرهيز داشته است.
 ذيل آيات فقهى، استنباط احكام دارد و احكام قرآنى را بيان مى دارد مانند احكام طلاق ذيل آيه ۲۲۷ بقره ج ۲ ص ۵۷، كه به تناسب آن به حقوق زن بر مرد و مرد بر زن پرداخته، بحث خلقت تكوينى زن و مرد را در ج ۲ ص ۶۱ بيان مى دارد. علاوه بر آن، خود نيز از آيات، استنباط احكام مى نمايد، مانند آيه ۴۲ سوره بقره ج ۱ ص ۱۰۹. در اين بين از مطرح كردن فلسفه برخى احكام كه با استفاده از روايات انجام مى گيرد، غفلت نمى ورزد، مانند دفن ميت ج ۱۸ ص ۱۳۱ ذيل آيه ۲۱ سوره عبس و اينكه چرا نماز ظهر و عصر آهسته ولى بقيه نمازها بايد بلند خوانده شود.
 مفسر سعى نموده برخى مسائل را به شكل پرسش و پاسخ مطرح كند و در اين قالب بحثهاى اعتقادى و قرآنى را ارائه مى نمايد مانند ج ۱ ص ۴۵.
 نظر به انگيزه مفسر در تأليف تفسير و اينكه مخاطب خود را عامه مردم على الخصوص، طبقه جوان تحصيل كرده برشمرده است، مطالب استطرادى متناسب آيات نيز در تفسير وى به چشم مى خورد مانند اينكه: چرا امام حسين( ع) خويش را به كشتن داد، ذيل آيه ۱۹۴ بقره ج ۱ ص ۴۲۹. به همين مناسبت، بحثهاى موضوعى را نيز متعرض مى شود مانند حقيقت ملائكه در ج ۱ ص ۷۷، شفاعت در قرآن ذيل آيه ۴۷ سوره بقره ج ۱ ص ۱۱۹ و...
 گاهى مناظراتى بين اسلام و مسيحيت را مطرح مى نمايد مانند مقايسه نماز مسلمانان با مسيحيان ج ۱ ص ۲۷.
 در علوم قرآن نيز، برخى عناوين را مورد بحث قرار مى دهد مانند محكم و متشابه.
 از امور ديگرى كه به آن نيز نظر دارد، سبب نزول آيات است كه البته كمتر مطرح مى كند.
 در ابتداى بحث گذشت كه ايشان بخشى را بعنوان تأويل، دارند و در آن تأويلهاى به نظر آمده را عنوان مى كند، مانند آيه اول سوره بروج كه بعنوان تأويل رواياتى را از ائمه( ع) و پيامبر( ص) نقل مى فرمايد به اينكه: سماء منم و بروج امامان هستند.
منابع تفسير
 مفسر كه تفسير خود را منتخب از تفاسير معتبر بر شمرده است، حدود ۳۶ عنوان از منابع روايى و تفاسير شيعه و ۲۳ عنوان از تفاسير و منابع روايى اهل سنت را بدين منظور نام برده است.
 كتب و تفاسير شيعه از قبيل ۱- روح الجنان ابو الفتوح ۲- الكاشف مغنيه ۳- مجمع البيان، ۴- نور الثقلين، ۴- كنز العرفان فاضل مقداد ۵- منهج الصادقين ملا فتح الله كاشانى، ۶- الميزان مرحوم طباطبائى، ۷- تفسير نمونه ۸- التمهيد آيت الله معرفت
 كتب و تفاسير اهل سنت از قبيل ۱- تفسير بيضاوى ۲- تفسير تسهيل ابن جزى كلبى ۳- روح المعانى ۴- قرطبى ۵- محاسن التاويل قاسمى ۶- غرائب القرآن نيشابورى ۷- قاموس اللغه فيروزآبادى ۸- شواهد التنزيل حسكانى
نسخه شناسى
 اين تفسير در ۱۸ مجلد به زبان فارسى در تهران توسط انتشارات كتابفروشى اسلاميه در قطع وزيرى ميان سالهاى ۱۳۵۷- ۱۳۵۹ شمسى چاپ و نشر يافته و بعدها در سال ۱۳۶۲ ش تجديد چاپ شده است. نسخه حاضر مربوط به سال ۱۳۹۸ ق- ۵۷- ۱۳۵۶ ش به عنوان چاپ اوّل آن مى باشد.
منابع مقاله
 ۱- مجلدات مختلف تفسير آسان
 ۲- آيين پژوهش شماره مسلسل ۵۲ صفحه ۱۱۶ سال نهم شماره ۴ مهر و آبان ۱۳۷۷ ش چاپ دفتر تبليغات اسلامى حوزه علميه قم
 ۳- دانشنامه قرآن و قرآن پژوهى به كوشش بهاء الدين خرمشاهى ج ۱ ص ۶۵۷
 ۴- طبقات مفسران شيعه دكتر عقيقى بخشايشى ج ۴ ص ۴۹

Copyright 1999-2017 All rights are reserved to Aalulbayt Global Information Center