قرآن كریم به عنوان آخرین و كامل‌ترین كتاب آسمانی بر خاتم پیامبران خداوند نازل شد و در برگیرنده برنامه‌های هدایتی و تربیتی جدیدی بود كه در واقع كامل‌ترین برنامة زندگی بشر, كه تأمین كننده سعادت دنیا و آخرت انسان‌ها می‌باشد را به همراه دارد.
بخشی از قرآن كریم، با كتاب‌های آسمانی دیگر مثل تورات، انجیل و... قبل از تحریف شدن، یعنی كتاب‌های واقعی پیامبران بزرگ الهی در اصول توحیدی مشترك است. علاوه بر این قرآن كریم كتاب‌های واقعی پیامبران الهی را تأیید و تصدیق قرار داده است. چنان كه می‌فرماید: نزل علیك الكتاب بالحق مصدقاً لما بین یدیه و انزل التورایة والانجیل من قبل هدی للناس و انزل الفرقان(۱) (همان كسی كه) كتاب را به حق بر تو نازل كرد كه با نشانه‌های كتب پیشین منطبق بود ، و تورات و انجیل را پیش از آن، برای هدایت مردم، فرستاد و (نیز قرآن) كتابی كه حق را از باطل مشخص می‌سازد را نازل كرد.» قرآن كریم، مسائل توحید و خداشناسی را در حد و سطح بالاتر و به طور دقیق‌تری و با تفصیل بیشتر، مطرح كرده است. از آن جا كه دین مقدس اسلام، جهانی بوده، كتاب قرآن كریم نیز جهانی و فراگیر می‌باشد و تمام مردم و بشریت در تمام عصرها مورد خطاب قرآن كریم هستند و ما ارسلناك الا كافة للناس بشیراً و نذیرا...(۲) و ما تو را جز برای همة مردم نفرستادیم تا (آن‌ها را به پاداش‌های الهی) بشارت دهی و (از عذاب او) بترسانی.... ولی سایر رسالت كتاب‌های آسمانی این گونه نبوده‌اند. به همین علت قرآن كریم نسبت به سایر كتاب‌های آسمانی، مسائل احكام و مباحث اخلاقی و ارزشی مثل نماز، روزه، انفاق در راه خدا و... را با تفصیل بیشتری مطرح كرده است، ولی در كتاب‌های دیگر مثل تورات، انجیل و... به احكام و مسائل دیگر به طور مجمل اشاره شده و در بسیاری از موارد نیز اساساً اشاره‌ای نشده است.(۳)
قرآن كریم معجزه بزرگ پیامبر اكرم ـ صلّی الله علیه و آله ـ است به خلاف سایر كتاب‌های آسمانی كه معجزه نیستند سایر كتب آسمانی مورد تحریف قرار گرفته‌اند، ولی قرآن كریم تنها كتاب آسمانی است كه از تحریف محفوظ مانده است. انا نحن نزلنا الذكر و انا له لحافظون(۴) ما قرآن را نازل كردیم. و ما به طور قطع نگهدار آن هستیم... بنابراین، قرآن كریم، محتوای كتب آسمانی تحریف نشده و واقعی و بعثت و پیامبری پیامبران پیشین را مورد تصدیق قرار می‌دهد. ولی از آن جا كه قرآن كتاب كامل جهانی و در بردارندة برنامه‌های هدایتی و تربیتی كاملی می‌باشد، پس با وجود چنین كتابی سایر كتب آسمانی منسوخ می‌شوند و همة مردم از زمان ظهور و بعثت پیامبر اكرم ـ صلّی الله علیه و آله ـ وظیفه دارند از پیامبر خاتم و قرآن كریم پیروی نمایند.(۵)
پی نوشتها
۱. آل عمران: ۳-۴.
۲. سبأ: ۲۸.
۳. طباطبایی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، تهران، دارالكتب االاسلامیة، ج ۶، ص ۶۷، ج ۱۶، ص ۴۴۰ ـ ۴۰۲.
۴. حجر: ۹.
۵. ر. ك: مكارم شیرازی، ناصر و همكاران، تفسیر نمونه، تهران، دارالكتب الاسلامیة، ج ۲، ص ۳۰۹ ـ ۳۱۴. ج ۱۱، ص ۱۷ ـ ۳۱.
