پنج نسخه خطی کهن قرآن کریم در روسیه نگهداری می‌شود که قدمت قدیمی‌ترین آنها به اواخر قرن هفتم میلادی برمی‌گردد که خاستگاه آنها یک محدوده وسیع جغرافیایی از بلاروس تا آفریقا را شامل می‌شود.
۱. قرآن عثمانی
مؤسسه نسخ خطی شرقی در «سنت پترزبورگ» نسخه‌ای از قرآن کریم در اختیار دارد که مسلمانان آسیای مرکزی قرن‌های طولانی آن را یکی از نخستین نسخ خطی قرآن می‌پنداشتند. این قرآن یکی از قدیمی‌ترین نسخه‌های قرآن روسیه است.
۲. قرآن کوفی
صفحه‌هاي قرآن‌های بسیار قدیمی کوفی جایگاه ویژه‌ای در مجموعه‌های تاریخی موزه‌های روسیه دارند. یکی از این مجموعه‌ها متعلق به کتابخانه ملی روسیه در سنت پترزبورگ است.
مجموعه کتابخانه ملی روسیه یکی از بزرگترین مجموعه‌های نسخه‌های دست‌نویس به خط باستانی کوفی در اروپا و در جهان است و مهمترین بخش این مجموعه یک نسخه قدیمی قرآن به خط کوفی است که بخش دوم آن نیز در حال حاضر در کتابخانه ملی پاریس نگهداری می‌شود. خاستگاه این قرآن مسجد «عمرو بن عاص»، قدیمی‌ترین مسجد قاهره و قاره آفریقا بوده است.
۳. قرآن تاتاری
یکی از نسخ منحصربه‌فرد قرآنی که در آرشیو آثار باستانی دولت روسیه در مسکو نگهداری می‌شود، نسخه‌ای به نام قرآن تاتار است که در سال ۱۵۶۰ میلادی در زمان حکومت «ایوان مخوف» تدوین شد که برای سوگند یاد کردن تاتارها در مراسم‌ها مورد استفاده قرار می‌گرفت.
استفاده مسلمانان از این قرآن برای ادای سوگند سبب حفظ این نسخه شده است. در این قرآن آیه ۹۱ مبارکه سوره نحل که به هنگام ادای سوگند قرائت می‌شود به رنگ طلا نوشته شده است.
این آیه می‌فرماید: «وَأَوْفُواْ بِعَهْدِ اللّهِ إِذَا عَاهَدتُّمْ وَلاَ تَنقُضُواْ الأَیْمَانَ بَعْدَ تَوْکِیدِهَا وَقَدْ جَعَلْتُمُ اللّهَ عَلَیْکُمْ کَفِیلًا إِنَّ اللّهَ یَعْلَمُ مَا تَفْعَلُونَ: هنگامی که با خدا عهد بستید به عهد او وفا کنید، و سوگندهایتان را بعد از تاکید نشکنید در حالی که خدا را کفیل و ضامن بر (سوگند) خود قرار دادهاید، خداوند از آنچه انجام میدهید آگاه است».
۴. مجموعه قرآن‌های مینیاتوری ۸ ضلعی
سه قرآن مینیاتوری ۸ ضلعی که در موزه انسان‌‌شناسی و قوم‌نگاری «پتر کبیر» در آکادمی علوم روسیه نگهداری می‌شود، نیز یکی از مجموعه‌های بی‌نظیر قرآن در روسیه است.
۵. قرآن فابرژه
یکی دیگر از نسخه‌های منحصربه‌فرد قرآن روسیه متعلق به «کارل فابرژه»، جواهرساز دربار سلطنتی روس بوده که آن را از یک شاهزاده فرانسوی خریده بود. این نسخه در یکی از مجموعه‌های علمی در سنت‌پترزبورگ نگهداری می‌شود.
منبع: ايكنا
