در سوره نبا آمده ..عَنِ النَّبَإِ الْعَظِیم (نبأ: ۲) . چند مصداق برای این آی شریفه در احادیث نقل شده است که یکی از آنها امام علی (ع) است.
وقتی پیامبر اسلام ـ صلّی الله علیه و آله ـ دعوت خود را آشكار كرد، كفار در نبوت آن حضرت و قرآن و تعالیم اسلام از جمله جانشین پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ اختلاف كرده و از پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ و مومنان از روی استهزاء می پرسیدند! خداوند از پرسش آنها خبر داده و می فرماید:
از چه چیز می پرسند؟ از خبر بزرگ، كه در او اختلاف دارند.(۱)
برای «نبأ عظیم» یعنی خبر بزرگ، چهار مصداق ذكر شده كه البته به هم مربوط هستند:
۱. قرآن كریم: یعنی مردم قرآن را مسخره كرده و می گفتند: این قصه ها افسانه های پیشینیان است یا شعر است و...(۲)
۲. قیامت: در امكان قیامت هم گفتگوها بود كه مگر می شود انسان بعد از مرگش دوباره زنده شود و این چه خبری است كه پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ ادعا می كند؟(۳)
۳. رسول خدا ـ صلّی الله علیه و آله ـ : می گفتند: این شخص از طرف خدا نیامده بلكه شاعر، ساحر و .... است!(۴)
۴. امیرالمؤمنین ـ علیه السّلام ـ : بیشتر مفسران می گویند: مراد از «نبأ عظیم» حضرت علی ـ علیه السّلام ـ است برای همین، همواره از پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ می پرسیدند: وصی تو چه كسی است؟
امام باقر ـ علیه السّلام ـ می فرماید: نبأ عظیم، امیرالمؤمنین ـ علیه السّلام ـ است، و آن حضرت می فرمود: برای خدا آیه و خبری بزرگتر از من نیست.
امیرالمومنین ـ علیه السّلام ـ هم می فرمود: من آن خبر بزرگم كه در من اختلاف كردید، در ولایت من جنگیدید، و از ولایت من باز آمدید، پس از آن كه قبول كردید، و به ستم هلاك شدید، بعد از آن كه با شمشیر من از كفر رها شده بودید.
و روز غدیر را خود دانستید و روز قیامت می بینید آنچه امروز كردید.(۵)
با توجه به روایات فراوانی كه فقط به چند نمونه اشاره شد، می توانیم بگوئیم: «نبأ عظیم» هر چند چهار مصداق دارد ولی همه این ها به مصداق مهم یعنی امیرالمؤمنین ـ علیه السّلام ـ برمی گردند.
اما قرآن: طبق فرمایش رسول گرامی در حجة الوداع، كه: من دو چیز گرانبها در نزد شما به امانت می گذارم مادامی كه به هر دو عمل كنید گمراه نمی شوید: یكی قرآن و دیگری عترت و اهل بیتم.(۶)
پس قرآن كریم و عترت پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ با هم اند و هر كدام عدل دیگری به حساب می آیند.
اما قیامت: این امیرالمؤمنین ـ علیه السّلام ـ است كه قسیم النار و الجنه می باشد، و بدون آن حضرت قیامتی بر پا نمی شود، از سوی دیگر رسیدن به سعادت اخروی در گرو كامل شدن دین است كه خداوند پس از منصوب كردن حضرت علی ـ علیه السّلام ـ به امامت در روز غدیر فرمود: «الیوم اكملت لكم دینكم» امروز دین شما (با امامت علی ـ علیه السّلام ـ) كامل كردم، با ولایت او نعمت های الهی بر امت تمام گشت، «و اتممت علیكم نعمتی» و نعمتم را بر شما تمام كردم، و با ولایت آن حضرت، احكام اسلامی و پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ دوام می یابد، «و رضیت لكم الاسلام دینا» اسلام را دین شما گردانیدم، و با عملی شدن احكام اسلام توسط آن حضرت،كفار مأیوس می شوند، و امروز كفار (با امامت حضرت علی ـ علیه السّلام ـ) از ضربه زدن به دین شما مأیوس شدند و از آنها نترسید و از من بترسید.(۷)
اگر هم كسی بگوید: مراد از «نباء عظیم» خود پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ است، باز برمی گردد به حضرت علی ـ علیه السّلام ـ چرا كه قرآن كریم در آیه مباهله، حضرت علی ـ علیه السّلام ـ را نفس پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ خوانده است:
هر گاه بعد از علم و دانشی كه به تو رسیده، كسانی با تو به ستیز برخیزند، به آنها بگو: بیایید ما فرزندان خود را دعوت كنیم شما هم فرزندان خود را، ما زنان خویش را و شما هم زنان خویش را، ما نفس خود را و شما هم نفس خود را دعوت كنید، آنگاه با هم مباهله كنیم و لعنت خدا را بر دروغگویان قرار دهیم.(۸)
با روشن شدن این مطلب، خطاب ما به حضرت بقیه الله الاعظم ـ ارواحنا لمقدمه الفداء ـ در دعای ندبه، كاملاً با این آیه ارتباط دارد. زیرا امام زمان ـ علیه السّلام ـ فرزند رسول خدا ـ صلّی الله علیه و آله ـ و فرزند امیرالمؤمنین ـ علیه السّلام ـ است و «یا بن النباء العظیم» یعنی ای فرزند امیرالمؤمنین و ای فرزند رسول گرامی اسلام. به امید روزی كه با ظهور حضرتش دنیا پر از مهر و صفا و صمیمیت گردد.
پی نوشتها
۱. نبأ: ۱ ـ ۳.
۲. انعام: ۲۵ و طبرسی، فضل، مجمع البیان، گروه مترجمان، تهران، انتشارات فراهانی، چاپ اول، ۱۳۵۰ ش، ذیل آیه.
۳. مؤمنون: ۸۲ و كاشانی، فتح الله، منهج الصادقین، تهران، كتابفروشی اسلامیه، چاپ دوم، ۱۳۴۴ ش، ج ۱۰، ص ۱۲۵.
۴. طور:۳۰ و ذاریات: ۵۲ و موسوی سبزواری، عبدالاعلی، مواهب علیه، نجف، الادب، ۱۴۰۴ ق، ج ۴، ص ۳۸۰.
۵. كلینی، محمد، كافی، ج ۱، ص ۲۰۷، روایت ۳. و بروجردی، ابراهیم، جامع، تهران، انتشارات صدر، چاپ سوم، ج ۴، ص ۳۸۰. و جرجانی، حسین، گازر، تهران، دانشگاه تهران، چاپ اول، ۱۳۷۷ ش، ج۱۰، ص ۲۶۶. و حسین بحرانی، هاشم، البرهان فی تفسیر القرآن، تهران، بنیاد بعثت، چاپ اول، ۱۴۱۵ ق، ج ۵، ص ۴۱۹.
۶. مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، بیروت، موسسه الوفاء، ۱۴۰۴ ق، ج ۲، ص ۲۸۵، روایت ۲، باب ۳۴.
۷. مائده: ۳، بلاغی، عبدالحجّت. حجة التفاسیر و بلاغ الاكسیر، قم، انتشارات حكمت، چاپ اول، ۱۳۴۵ ش، ج ۲، ص ۱۲۹.
۸. آل عمران: ۶۱، و طباطبائی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، تهران، دارالكتب الاسلامیه، چاپ سوم، ۱۳۹۷ ق، ج ۳، ص۲۴۳.
منبع: نرم افزار پاسخ ۲ مرکز مطالعات حوزه.
