معرفى اجمالى
البرهان على عدم تحريف القرآن، اثر سيد مرتضى رضوى كشميرى - نويسنده كتاب «مع رجال الفكر في القاهرة»، متولد ۱۳۰۷ش - است كه نويسنده در آن، به شبهه دشمنان در باب تحريف قرآن پاسخ داده و نظر شيعيان را با استناد به منابع معتبر روشن كرده است.
نام كامل كتاب عبارت است از «البرهان على عدم تحريف القرآن، جامعٌ لآراء العلماء من القرن الرابع إلى القرن الخامس عشر الهجري». نويسنده در اين اثر با استناد به آثار علمى شخصيت‌هاى بزرگ اسلامى ثابت كرده است كه شيعه معتقد به محفوظ ماندن قرآن كريم از گزند تحريف است و هيچ‌گونه تحريفى، افزايش يا كاهش، هرگز در آن رخ نداده است و هيچ‌گاه نيز دچار تغيير نخواهد شد. البته نويسنده برخى از مباحث ديگر مانند عدالت صحابه، وحدت اسلامى، تقيه و جمع و تدوين قرآن كريم را نيز به‌مناسبت و به‌عنوان مقدمه علمى براى بيان مبحث اصلى مورد بحث و بررسى قرار داده است. كتاب حاضر به زبان عربى جديد نوشته شده است.
نويسنده نگارش اين كتاب را در بيروت به پايان رسانده ...[۱]، ولى متأسفانه تاريخ آغاز و انجام آن را مشخص نكرده است.
ساختار
كتاب حاضر، از مقدمه ناشر و نويسنده و متن اصلى (شامل ده‌ها بحث) تشكيل شده است.
روش نويسنده در اين اثر، نقلى و تحليلى است.
گزارش محتوا
هرچند درباره محتواى اين اثر مفصل و سودمند، گفتنى‌ها فراوان است، ولى به بيان چند نكته اكتفا مى‌شود:
۱-نويسنده در مقدمه‌اش كه زمان و مكان نگارش آن را مشخص نكرده، يادآور شده است: در اواسط محرم ۱۴۰۴ موفق به زيارت مرقد حضرت زينب(س) شدم و بعد براى ملاقات با نزديكان و دوستان، به امارات رفتم و در آنجا در گفتگويى كه در مورد وحدت اسلامى بين شيعه و سنى مطرح شده بود شركت كردم... و بعد از آنكه از ثمرات انقلاب اسلامى و نتايجش سخن گفتم، يكى از حاضران، مجله «رسالة المسجد» را به دستم داد كه در آن مقاله‌اى تحت عنوان «الشيعة و تحريف القرآن» منتشر شده بود. براى اظهار حقيقت و روشن شدن چگونگى نسبتى كه نويسنده مقاله به شيعه داده، مطالب كتاب حاضر را آماده كردم... و به مناسبت برپا شدن دولت اسلامى در ايران و دعوت به‌سوى خداى تعالى و دستيابى به وحدت اسلامى و جمع شدن بر محور آيه مباركه «وَ اعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَميعاً وَ لا تَفَرَّقُوا...» ...[۲]، مصمم شديم كه كتاب حاضر را براى تقويت و تأكيد اخوت و وحدت اسلامى در بين شيعه و سنى منتشر سازيم ...[۳]
۲-نويسنده در اقدامى ابتكارى، فهرستى از داعيان تقريب و اصلاح در گذشته و حال را از بين انديشمندان شيعه و سنى آورده است. از زمره اين شخصيت‌ها است: شيخ مفيد، سيد مرتضى، شيخ طوسى، علامه حلى، شيخ عبدالمجيد سليم، شيخ سليم بشرى، شيخ محمود شلتوت، دكتر حامد حفنى داوود و شيخ محمد غزالى ...[۴] او همچنين اسامى تعدادى از مناديان قبيله‌گرايى و مخالفان وحدت اسلامى را ذكر كرده است ...[۵] اين افراد، متأسفانه باعث تفرقه شده و در قلب‌ها بذر كينه كاشته و نفرين و نفرت درويده‌اند و اى كاش كه ديگران عبرت گيرند و بيدار شوند...
۳-همچنين نويسنده، متن كامل مقاله «الشيعة و تحريف القرآن الكريم» را كه در نشريه‌اى وهابى منتشر شده و در اين اثر، مورد سنجش و نقد قرار داده، آورده است ...[۶]
۴-نويسنده در بحثى تحت عنوان «كلمة الإمام الخميني حول وحدة المسلمين»، نظر ايشان را در مورد وحدت اسلامى نقل كرده و از جمله چنين آورده است: «... اى مسلمانان جهان و پيروان توحيد! ريشه همه مشكلات كشورهاى اسلامى از تفرقه و اختلاف كلمه سرچشمه مى‌گيرد و رمز پيروزى در وحدت كلمه و ايجاد تعاون پنهان است...» ...[۷]
۵-نويسنده با طرح اين پرسش كه چه عاملى سبب پيدايش تقيه شده است؟ چنين پاسخ داده است: زمانى كه قدرت حاكم مانع آزادى بيان مى‌شود و عقيده را با زور و خشونت سركوب مى‌كند، مسلمانان به پنهان‌كارى متوسل مى‌شوند و عقيده خود را در خفا حفظ مى‌كنند تا جان و مذهبشان نابود نشود. نويسنده افزوده است: اگر تقيه جرم شمرده شود، بايد دانست كه اين جرم را سياست‌هاى حاكم زمانه مرتكب شده‌اند. تقيه، ايمان صحيح و قانونى طبيعى در سايه حكومت‌هاى جائر است... تقيه شعار اهل‌بيت(ع) بود براى آنكه دفع ضرر كنند و جان خود و پيروانشان را حفظ كنند و بين مسلمانان تفرقه ايجاد نكنند... ...[۸]
۶-نويسنده نظر برخى از انديشمندان مهم شيعه مانند شيخ صدوق، سيد مرتضى، فيض كاشانى، آيت‌الله حكيم، آيت‌الله ميلانى، آيت‌الله بروجردى، آيت‌الله گلپايگانى و... را در زمينه محفوظ بودن قرآن كريم از تحريف ذكر كرده و از جمله از قول علامه سيد محمدحسين طباطبايى صاحب تفسير الميزان، چنين نوشته است: قرآن مصون از تحريف است... قرآن را خداى تعالى بر پيامبرش(ص) نازل كرد و آن را با صفاتى ويژه توصيف كرد كه اگر تغييرى در آن صفات به‌صورت زياد شدن يا كم شدن يا دگرگونى در الفاظ يا نظم تأثيرگذار، حاصل شود، آن صفت‌ها ديگر ثمره‌اى نخواهد داشت، ولى ما مى بينيم كه قرآنى كه در دست ماست آن آثار را به بيشترين و بهترين شكل دارد، پس تحريفى در آن رخ نداده كه صفاتش را از بين ببرد و آنچه در دست ماست، همان قرآنى است كه بر پيامبر(ص) نازل شده است... ...[۹]
۷-نويسنده در خاتمه تأكيد كرده است: در اين كتاب برخى از نظرات انديشمندان شيعه را در مورد صيانت قرآن نقل كرديم و روشن شد كه همگى تحريف قرآن را نفى مى‌كنند و هيچ زيادت يا نقصانى را در آن نمى‌پذيرند. پس بر دانشمندان شيعه و سنى لازم است كه روايات تحريف را نپذيرند؛ چون مخالف قرآن است... ...[۱۰]
وضعيت كتاب
براى كتاب حاضر، فقط فهرست تفصيلى مطالب تنظيم شده و متأسفانه فهرست‌هاى فنى (مانند آيات، روايات، اعلام و...) و حتى فهرست منابع فراهم نشده است. هرچند كتاب حاضر، مستند است، ولى چندان منظم نيست و مشوش است؛ به‌طورى‌كه نويسنده گاه نام و نشان آيات و سوره‌ها را درون متن ذكر كرده (مثلا ر.ك: همان، ص۲۹-۳۱ و...) و گاه فراموش كرده و آدرس نياورده نه در متن و نه در جاى ديگر (مثلا ر.ك: همان، ص۶۴، ۶۵، ۶۶ و...). گاهى ارجاع به منابع با ذكر نام كتاب مورد نظر و شماره جلد و صفحه در متن آمده (مثلا ر.ك: همان، ص۱۸۰، ۱۸۱، ۱۸۲، ۱۸۳، ۱۸۴ و...) و گاهى در پاورقى آمده است (مثلا ر.ك: همان، ص۱۳۷، پاورقى ۱ و...). در هر حال، در اين پاورقى‌ها گاه توضيحاتى درباره موضوع و واقعه‌اى بيان كرده (مثلا ر.ك: همان، ص۱۵۲، پاورقى ۱ و...) و گاهى شخصيتى تاريخى را شناسانده (مثلا ر.ك: همان، ص۲۰۶، پاورقى ۲ و...) و گاه ارجاع به منابع داده و نام منبع و شماره جلد و صفحه مورد نظر را آورده ...[۱۱] و... ولى با بررسى اجمالى، هيچ پاورقى انتقادى در آن مشاهده نشد.
نويسنده همچنين تصوير شيخ محمود شلتوت و تصويرى از فتواى ايشان در مورد جواز عمل بر طبق مذهب شيعه ...[۱۲] و نيز تصويرى از شيخ عبدالمجيد سليم و نامه ايشان در تجليل و تأييد كتاب «مجمع البيان» را آورده است. ...[۱۳] كتاب حاضر به زبان عربى جديد نوشته شده و به همين جهت واژگان و اصطلاحاتى در آن يافت مى‌شود كه در عربى قديم نبوده است، مانند «الزينكوغراف» ...[۱۴]، به معناى گِراورسازى و تصويربردارى با زينك.
پانويس
۱-متن كتاب، ص۳۵۶
۲-آل عمران: ۱۰۳
۳-مقدمه كتاب، ص۱۳-۱۵
۴-ر.ك: مقدمه كتاب، ص۹-۱۰
۵-ر.ك: همان، ص۱۱-۱۲
۶-همان، ص۱۹-۲۱
۷-متن كتاب، ص۱۴۱-۱۴۶
۸-همان، ص۱۶۱-۱۶۲
۹-ر.ك: همان، ص۲۵۷-۲۵۸
۱۰-همان، ص۳۵۳-۳۵۶
۱۱-ر.ك: همان، ص۲۰۷، پاورقى ۱ و...
۱۲-ر.ك: همان، ص۲۶۵-۲۶۸
۱۳-همان، ص۲۹۵-۲۹۷
۱۴ر. ك: همان، ص۲۶۸
منبع: ویکی نور
