با توجه به آیه ۱۴۵ سوره البقره، لطفا اصل داستان تغییر قبله و علت آن را بفرمایید و اینکه آیا یهود و مسیحیان نیز نماز می‌خوانند که نیاز به قبله و اختلاف بر سر آن داشته باشند؟
سوره,آیه,قرآن,شبهه قرآنی,شبهه,ترجمه,آیه,قبله,یهود,مسیحیان
متن و ترجمه آیه به شرح ذیل می‌باشد:
«وَلَئِنْ أَتَيْتَ الَّذِينَ أُوْتُواْ الْكِتَابَ بِكُلِّ آيَةٍ مَّا تَبِعُواْ قِبْلَتَكَ وَمَا أَنتَ بِتَابِعٍ قِبْلَتَهُمْ وَمَا بَعْضُهُم بِتَابِعٍ قِبْلَةَ بَعْضٍ و َلَئِنِ اتَّبَعْتَ أَهْوَاءهُم مِّن بَعْدِ مَا جَاءكَ مِنَ الْعِلْمِ إِنَّكَ إِذَاً لَّمِنَ الظَّالِمِينَ» (البقره، ۱۴۵)
ترجمه: و مسلماً اگر براى اهل كتاب هر نشانه و برهانى بياورى آنها از قبله تو پيروى نخواهند كرد و تو نيز هرگز پيرو قبله آنها نخواهى بود، و نيز برخى از آنها پيرو قبله ديگرى نخواهد شد، و اگر از خواستههاى آنها پس از آن دانشى كه به تو رسيده پيروى كنى بىترديد در آن صورت از ستمكاران خواهى بود.
الف – از وقتی که حضرت آدم علیه السلام خلق شد و به همراه خانواده در زمین سکنا یافت، امر به نماز شد تا آخرین نبی الهی که حضرت خاتم الانبیاء، محمد مصطفی صلوات الله علیه و آله می‌باشد. به این چند آیه توجه نمایید:
حضرت ابراهیم علیه‌السلام:
«رَبِّ اجْعَلْنِي مُقِيمَ الصَّلاَةِ و َمِن ذُرِّيَّتِي رَبَّنَا و َتَقَبَّلْ دُعَاء» (ابراهیم –ع، ۴۰)
ترجمه: پروردگارا، مرا برپادارنده نماز قرار ده و از اولاد من (نيز نمازگزاران قرار ده)، و اى پروردگار، دعاى مرا اجابت نما.
حضرت اسماعیل علیه‌السلام:
«وَكَانَ يَأْمُرُ أَهْلَهُ بِالصَّلَاةِ و َالزَّكَاةِ و َكَانَ عِندَ رَبِّهِ مَرْضِيًّا» (مریم –ع، ۵۵)
ترجمه: و همواره خاندان خود را به نماز و زكات فرمان مى داد، و نزد پروردگارش پسنديده (مرضی) بود.
حضرت موسی علیه‌السلام:
«إِنَّنِي أَنَا اللَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنَا فَاعْبُدْنِي وَأَقِمِ الصَّلَاةَ لِذِكْرِي» (طه، ۱۴)
ترجمه: به يقين اين منم خداى يكتا كه جز من معبودى نيست، پس مرا پرستش كن و نماز را به ياد من برپا دار
هارون علیه السلام و امّت موسی علیه‌السلام:
«و َأَوْحَيْنَا إِلَى مُوسَى و َأَخِيهِ أَن تَبَوَّءَا لِقَوْمِكُمَا بِمِصْرَ بُيُوتًا و َاجْعَلُواْ بُيُوتَكُمْ قِبْلَةً و َأَقِيمُواْ الصَّلاَةَ و َبَشِّرِ الْمُؤْمِنِينَ» (یونس، ۸۷)
ترجمه: و به موسى و برادرش (هارون) وحى كرديم كه براى قومتان (به جاى صحرانشينى) در مصر (مركز حكومت فرعون) خانه هايى فراهم كنيد و خانه هاى خود را رو به روى يكديگر و به سوى قبله قرار دهيد و نماز را برپا داريد، و (اى موسى) مؤمنان را بشارت (پيروزى) ده.
حضرت عیسی علیه‌السلام:
«وَ جَعَلَنِي مُبَارَكًا أَيْنَ مَا كُنتُ و َأَوْصَانِي بِالصَّلَاةِ و َالزَّكَاةِ مَا دُمْتُ حَيًّا» (مریم، ۳۱)
ترجمه: و (خداوند) مرا هر كجا كه باشم وجود پربركتى ساخته، و تا زنده هستم به نماز و زكات سفارش كرده است.
پس، نماز برای همگان بوده است، هر چند که شکل آن متفاوت بوده است.
ب – در آیه فوق بیان شده که آنها هرگز به قبله یک دیگر و به قبله‌ی تو روی نخواهند آورد. چنان در سوره‌ی کافرون می‌فرماید: به آنها بگو نه من هرگز معبود شما را بندگی خواهم کرد و نه شما هرگز معبود مرا بندگی خواهید کرد.
اگر دقت شود، در آیه فوق، نه سخن از مکه و کعبه معظمه آورده است و نه سخن از سمت و سو و جهت بدن به هنگام عبادتی چون نماز – بلکه سخن از "قبله" آورده است، یعنی با تو هم هدف، همسو، هم جهت و همراه نخواهند شد. به همین جهت، بحث از "تبعیت" آنها می‌نماید و تصریح می‌نماید که آنها هیچ گاه از قبله‌ی تو، "تبعیت" نمی‌کنند، چنان چه از قبله یک دیگر نیز "تبعیت" نمی‌کنند.
ج – بدیهی است که این "تبعیت"، اختصاص به سمت و سوی فیزیکی بدن ندارد، بلکه کار عقل و دل است، یعنی به تو ایمان نمی‌آورند. لذا هر کس که از انبیای الهی "تبعیت" نکند، حتماً از "هوای نفس" خود تبعیت می‌کند، هر چند که نام مسلمان، مسیحی، یهودی و ... را روی خود گذاشته باشد.
از این رو در نقطه‌ی مقابل نیز سخنی از کعبه یا بیت‌المقدس نیست، بلکه می‌فرماید: اگر تو از آنها تبعیت کنی، از هوای نفس آنان تبعیت کرده‌ای.
نکته:
از همین مضامین و مفاهیم معلوم می‌شود که "قبله" سنگ و دیوار نیست، بلکه یک "نشان" است برای بندگی. ظاهری دارد، برای ابدان و ظواهر عبادت – باطنی دارد برای روح ایمانی و اخلاص در عبادت.
و البته تردیدی نیست که ظاهر آیه، به ظاهر قبله (کعبه معظمه) نیز دلالت دارد و می‌فرماید: آنها رو به کعبه نخواهند کرد، یعنی مسلمان نخواهند شد، چون کعبه قبله‌ی مسلمانان قرار گرفته است. و جالب آن که با این بیان تصریح می‌نماید که رو کردن آنها به سوی بیت‌المقدس نیز به خاطر خدا و اخلاص در عبادت و پایبندی به دین‌شان نیست، بلکه به خاطر "تبعیت" هوای نفس‌شان است. وگر نه بعد از آمدن وحی و علم به آن، باید تابع می‌شدند.
اگر هوای نفس نبود، در باطن جهت و قبله خداست و ولایت الهی – اگر هوای نفس نبود، ظاهر قبله نیز هر کجاست که خدا تعیین کند و به وسیله‌ی رسولش ابلاغ نماید، لذا تغییر قبله از بیت‌المقدس به کعبه معظمه (که از ابتدا قبله نماز بود)، یک امتحان شد برای مسلمانان تابع و دیگران.
